tag:blogger.com,1999:blog-80955159967890945832024-03-13T08:59:20.335-07:00आइये, कुछ बातें करें ! (Let's Talk)मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.comBlogger70125tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-77076111770388973642015-10-02T11:51:00.000-07:002015-10-02T11:51:42.667-07:00एक फकीर बादशाह - औरंगजेब <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjr7NN3YnIfl_Y0rLuS1Tihi8vG6aEfmUQaMfZsltzLmiua94_dNruIUZG33icWJtBk4YCkJr709yX5kdcS5EmeqE0X47_a9j65MH9rKsZ7Hz1db-UasWz7WSeVSePoMQWxhnzhHV_ir68/s1600/a-7.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjr7NN3YnIfl_Y0rLuS1Tihi8vG6aEfmUQaMfZsltzLmiua94_dNruIUZG33icWJtBk4YCkJr709yX5kdcS5EmeqE0X47_a9j65MH9rKsZ7Hz1db-UasWz7WSeVSePoMQWxhnzhHV_ir68/s320/a-7.jpg" width="232" /></a><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">औरंगजेब मुगलों के
मध्य एक ऐसा शासक माना जाता है, जिसने प्रजा पर सर्वत्र अत्याचार किए, मन्दिरों
को तोडा, हिन्दुओं का उत्पीडन किया, जजिया कर लगाया तथा अनेकानेक अत्याचारों से
प्रजा को क्षुब्ध तथा संतप्त रखा, यहां मुझे ऐसा लगता है कि </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">किसी भी व्यक्ति के
जीवन के दो पक्ष होते हैं, सकारात्मक भी और नकारात्मक भी, औरंगजेब को सदा ही
उसके नकारात्मक पक्ष के माध्यम से ही देखा तथा आंकलित किया गया है,</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> ऐसे में आइये
औरंगजेब का थोडा सकारात्मक ढंग से आंकलन करने की चेष्टा करते हैं,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #073763;">आरम्भिक जीवन व सत्ता प्राप्ति </span></span></u></b><b style="color: blue;"><u><o:p></o:p></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">औरंगजेब, जैसा कि
सभी जानते हैं, शाहजहां का तीसरा पुत्र था, उसका जन्म 14 अक्टूबर 1618 में दाहोद
में हुआ था, उसके तीन अन्य भाई दारा, शुजा तथा मुराद थे, </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">औरंगजेब बचपन से ही
उद्यमी स्वभाव का था, वह कुशाग्र था, उसने अरबी तथा फारसी की उत्तम शिक्षा
प्राप्त की तथा उसकी हस्तलिपि अत्यंत ही सुन्दर थी, 1636 में 18 वर्ष की आयु
में उसे दक्कन में राजप्रतिनिधि के रूप में भेजा गया</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"> तथा खानदेश, बरार, तेलंगाना
और दौलताबाद उसके नियंत्रण में आए, परन्तु ऐसा कहा जाता है कि सम्भवतः वह एक सन्यासी
का जीवन व्यतीत करना चाहता था अतः उसके कुछ कार्य शाहजहां को पसन्द नहीं आए (ऐसा
भी कहा जाता है कि अपनी बहन के जलने पर आने में उसने विलम्ब कर दिया, जिससे
शाहजहां कुपित हो गया) अतः उसे दक्कन का प्रतिनिधित्व त्यागना पडा, 1645 में वह
गुजरात का शासक नियुक्त हुआ, बाद में उसने बलख, बदखशां तथा कंधार पर आक्रमण किए,
इस बीच दारा दिल्ली में ही था, कंधार से लौटने के बाद दारा के विरोध के कारण वह
सम्मानित न रह सका और 1653 में पुनः दक्कन का राजप्रतिनिधि बनाया गया, दक्कन की
राजनीतिक व आर्थिक दशा अब तक काफी बिगड चुकी थी (मुराद बख्श को उसकी जगह दक्षिण
भेजा गया था, परन्तु वह नाकाम रहा), जिसे औरंगजेब ने सुधारा, अधिक विस्तृत विवरण
न देते हुए यह कहना पर्याप्त है कि उसने दक्षिण के प्रदेशों पर अपना प्रभुत्व
कायम रखा, </span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">सितम्बर 1657 में
</span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">यह खबर फैली कि शाहजहां बीमार है, और वह वास्तव में बीमार था भी, जिसका लाभ
दाराशिकोह ने उठाया, उसने शासन का नियंत्रण अपने हाथ में ले लिया, शाहजहां के
आदेशों की अवहेलना करने लगा, बर्नियर (जो उस समय आगरा में मौजूद था) लिखता है कि
शाहजहां की दशा नौकरों के समकक्ष कर दी गई थी, दारा की दुष्टता से लाचार होकर
उसने राज्यशासन से अपना हाथ खींच लिया था, दरबारियों से भी दारा की आज्ञा के
अनुसार कार्य करने को कह दिया गया था,</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"> यहां तक कि शाहजहां के एक प्रमुख वजीर
सआदुल्ला खां जिस पर शाहजहां को अत्यधिक विश्वास था, की हत्या दारा द्वारा
करवा दी गई थी, ऐसी दशा में औरंगजेब ने यह समझते हुए कि दारा सत्ता पर अपना कब्जा
कर लेगा, अपने छोटे भाई मुराद बख्श (जोकि उस समय गुजरात का शासक था) को अपने साथ
मिला लिया, उसे सम्राट बनाने का प्रलोभन/ वादा किया तथा उसके साथ दिल्ली की ओर बढ
चला, मुराद और औरंगजेब की सेनाएं मिल कर बडी हो गई तथा आगरे की ओर बढ चली, </span></span><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTy35eyE7I8q2_afiWQeIhGrKsWegRotlyUwhz3ovju92VwCID0SyteIzcjl5IFRMpO1XPf1g0xBhD9uyT6G1Dk8zFwxA4aZUhwEgg2m7oOC3ApJ4gmiX-iM65YEx_fGWNEGvm5faaxUY/s1600/a-2.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTy35eyE7I8q2_afiWQeIhGrKsWegRotlyUwhz3ovju92VwCID0SyteIzcjl5IFRMpO1XPf1g0xBhD9uyT6G1Dk8zFwxA4aZUhwEgg2m7oOC3ApJ4gmiX-iM65YEx_fGWNEGvm5faaxUY/s320/a-2.jpg" width="320" /></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जिस समय औरंगजेब व
मुराद की सेना आगरा की ओर बढ रही थी, उस समय दारा का पुत्र सुलेमान शिकोह कंधार
में था, शाहजहां की सलाह थी कि उसके आने तक युद्ध न किया जाए, परन्तु दारा ने
उसकी एक न सुनी और आगरा से लगभग 15 मील दूर सामूगढ में दारा की सेना का मुकाबला
औरंगजेब से हुआ, दारा बहादुरी से लडा, जीत भी रहा था, औरंगजेब की सेना में महज
हजार- पांच सौ सिपाही ही बचे थे, परन्तु इसी बीच दारा के एक सरदार खलीलउल्ला खां
ने उससे धोखा दिया, न केवल उसने दारा को हाथी से उतरकर घोडे पर बैठने की सलाह दी,
जिससे सेना को यह लगा कि दारा मारा गया और भगदड मच गई, बल्कि वह अपने तीस हजार
सिपाहियों के साथ औरंगजेब के साथ जा मिला, दारा को भागना पडा, आगरा पहुंचने पर एक
बार फिर शाहजहां ने उसकी मदद की और रत्नों से लदे दो हाथी उसे प्रदान किए ताकि वह
अपनी शक्ति पुनः संग्रहित कर सके, दारा आगरा से दिल्ली, दिल्ली से लाहौर, लाहौर
से मुल्तान भागा, वहां से वह गुजरात गया और फिर एक बार अजमेर में औरंगजेब से
युद्ध हुआ, परन्तु शीघ्र ही उसे वहां से भागना पडा, उसने एक सरदार जीवन खां के
पास शरण ली, जिसने उसके साथ विश्वासघात कर, उसे औरंगजेब को सौंप दिया, प्रजा के
हृदय से दारा को निकालने की गरज से उसे एक छोटे और गंदे हाथी पर नगर में घुमाया
गया और तत्पश्चात 30 अगस्त को दारा की हत्या उसका सर काटकर कर दी गई, </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रही बात मुराद बख्श
की जिसे औरंगजेब ने शासक बनाने का आश्वासन दिया था, परन्तु वह तो वह अयोग्य तथा
व्यसनी था, अत्यधिक मदिरा पान के कारण औरंगजेब उस पर कुपित हुआ और उसे कैद कर
लिया गया, बाद में 1661 में दीवान अली नकी की हत्या के अभियोग में उसे मृत्यु
दंड दिया गया, शुजा की सेना का मुकाबला औरंगजेब के सरदार मीर जुमला तथा उसके पुत्र
शहजादा मुहम्मद से हुआ, परन्तु इसी बीच शहजादा मुहम्मद, शुजा से जाकर मिल गया,
लेकिन शुजा ने उस पर विश्वास न किया तो मजबूरन उसे वापस औरंगजेब की शरण में आना
पडा परन्तु औरंगजेब ने अपने इस बगावती पुत्र पर दया ना की तथा उसे आजन्म कारावास
दिया गया तथा 1676 में उसकी मृत्यु हो गई, इसके बाद शुजा बंगाल भाग गया तत्पश्चात
उसकी कोई खबर ना लगी, कहा जाता है कि अराकान के राजा ने उसके समस्त परिवार की हत्या
कर दी, </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">इस प्रकार अनेक
प्रकार के उद्यम करता हुआ औरंगजेब 1658 में राजा बना, और जीवन पर्यंत भारत का शासक
बना रहा,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #0c343d;"><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसके</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाई</span></u></b></span><b style="color: blue;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b style="color: blue;"><u><span style="font-family: "Mangal","serif";"><o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">प्रायः</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निन्दा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सिंहासन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बैठा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लोग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बात</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भूल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">न</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसकी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देते</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अघोषित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नियम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हुमायूं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सहानुभू</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पूर्वक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">फल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मिला</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,</span></b></span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ठोकरें</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">खाने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">साम्राज्य</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">छोड़ने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">विवश</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">होना</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">पड़ा</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अन्ततः</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ठिकाने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">लगाने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">पश्चात</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सत्ता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मिली</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कामरान</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अन्धा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मक्का</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भेज</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हिन्दाल</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मारा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अस्करी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हज</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">करने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भेज</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जहां</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">रास्ते</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मारा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सौतेले</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शहरयार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">खां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मारकर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सिंहासन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बैठा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विद्रोह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जहांगीर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span></span></b><span style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">,</span></b> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">बात</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अकबर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">द्वारा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दबा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">क्षमा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> (</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सम्भवतः</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">इसलिए</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">एकमात्र</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जीवित</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">पुत्र</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">बचा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">), </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">इतना</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">क्यूं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अतीत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाएं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हमारा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इतिहास</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सत्ता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हत्याओं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">घटनाओं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पटा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यूं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भूल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्राट</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अशोक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सौ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मारकर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रतीकों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हमने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गौरवपूर्वक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजचिन्ह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनाया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हुआ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सबसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऊपर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">महाभारत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">घटना</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सत्ता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रा</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भीषणतम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नरसंहार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चरम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span></span></b><span style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">,</span></b> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अस्तु</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कहकर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">निन्दा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">करना</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भाइयों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सत्ता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">प्रा</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">प्ति</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अधम</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कृत्य</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मुझे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">लगता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">द्वारा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गई</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हत्याएं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">वास्तव</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">आत्मरक्षा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">गई</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">थी</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जिन्हें</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">तत्कालीन</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">परिस्थि</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कहा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #073763;"><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span></u></b></span><b style="color: blue;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b style="color: blue;"><u><span style="font-family: "Mangal","serif";"><o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आलोचना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पिता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पूर्णतः</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सत्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आगरा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लौटने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पश्चात</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कभी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पिता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सामना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साहस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लोग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कल्पना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हास्यास्पद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लगती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तातरी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बांदियों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होगा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मुझे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लगता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पिता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्र</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्मान</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सामना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">न</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समझा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अतीत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करूणा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पात्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनाए</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जहांगीर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विरूद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;">(</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शासन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रथम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वर्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span style="font-family: Mangal, serif;">) </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विद्रोह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">फलस्वरूप</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दारा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लाहौर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कैद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रखा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विरूद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दाराशिकोह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सहायता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">थी</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अभियोग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सरलता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साम्राज्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निष्कंटक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पितृघाती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बना</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दारा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पुत्री</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पास</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सुरक्षित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भेज</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span style="font-family: Mangal, serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">बर्नियर लिखता है कि शाहजहां के साथ सब
प्रकार से सम्मान और अदब का बर्ताव किया जाता था, उसे उन बादशाही महलों में रहने
की अनुमति दी गई थी जिनमें वह पहले रहा करता था और उसकी पुत्री बेगम साहब भी उससे
मिलने पाती थी, महल की इतर स्त्रियां भी जैसे रसोई की और नाचने गाने वाली
स्त्रियां आदि सब उपस्थित रहती थी और ऐसे विषयों में उसकी कोई इच्छा नहीं रोकी
जाती थी, अब शाहजहां बडा पवित्र और ईश्वर भक्त बन गया था, अतएव कई मुल्लाओं को
भी उसके पास जाकर धर्म की पुस्तकें पढकर सुनाने की आज्ञा थी, घोडा, बाज आदि कई
प्रकार के शिकारी जानवरों को मंगाने और हरिनों और मेंढों आदि की लडाई का तमाशा
देखने की भी अनुमति थी, तात्पर्य यह कि औरंगजेब का बर्ताव शाहजहां के साथ कृपा और
श्रद्धा से खाली नहीं था और जहां तक बनता था वह अपने वृद्ध पिता का हर प्रकार से
सत्कार करता था,</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> वह उसके पास अधिकता से भेंट की वस्तुएं भेजता और राजनीति के
विषयों में भी उसकी सलाह बहुत उत्तम और उपकारी समझ कर ग्रहण करता था, उसके पत्रों
से जो वह समय समय पर लिखा करता था, श्रद्धा और आज्ञाकारिता झलकती थी, इन बातों से
शाहजहां का क्रोध और जोश यहां तक ठंडा पड गया था कि वह राज्य के वषिय में औरंगजेब
को लिखने पढने लगा था, दारा शिकोह की पुत्री को भी उसने उसके पास भेज दिया (जिसका
विवाह औरंगजेब के पुत्र से हुआ) और उन बहुमूल्य रत्नों को भी स्वयं उसके पास
पहुंचवा दिया जिनके बारे में उसने कहा था कि यदि मांगोगे तो इनको कूट कूट के चूर
कर दूंगा, </span></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अतः</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">शाहजहां</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">प्र</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">औरगजेब</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सम्पूर्णता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">निन्दा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जानी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">चाहिए</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #073763;"><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हिन्दू</span></u></b></span><b style="color: blue;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span></u></b><b style="color: blue;"><u><span style="font-family: "Mangal","serif";"><o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अभियोग</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पूर्णतः</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">है कि औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हिन्दुओं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">प्र</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सत्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span></span></b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">उसने अनेकानेक मंदिरों
को विध्वंस किया, उसने मथुरा के केशवराय मंदिर, कालका जी मंदिर, दिल्ली, बनारस
के विश्वनाथ मंदिर व बिंदु माधव मंदिर, प्रसिद्ध सोमनाथ मंदिर, उडीसा के जगन्नाथ
मंदिर, चित्तौड के 63 मंदिरों समेत अनेकानेक मंदिरों का विध्वंस किया, मंदिरों
को नष्ट करने की सामान्य आज्ञा जारी कर दी गई थी, हिंदुओं को पालकी में चलना
प्रतिबंधित कर दिया गया था, यहां तक कि उन्हें हाथी और अरबी/फारसी घोडों पर चलने
की भी मनाही थी,</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"> औरंगजेब ने जजिया</span></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी पुनः</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">लगा</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">जिसकी अधिकतम मार गरीबों पर पडी, अनेकानेक
हिंदुओं को मुसलमान बनाया गया, हिंदुओं को मुसलमान बनने के लिए लालच भी दिया जाता
था, एक हिंदू को मुसलमान बनने हेतु चार रूपये तथा एक स्त्री को मुसलमान बनने के
लिए दो रूपये दिए जाने का नियम था, (दो रूपये और चार रूपये उस कालखंड के अनुसार
कोई छोटी रकम न थी) इस प्रकार से औरंगजेब के हिन्दुओं के प्रति अनेकानेक दुर्व्यवहार
किए, उसके द्वारा किए दुर्व्यवहारों को किसी भी प्रकार से न्यायोचित नहीं ठहराया
जा सकता है, न ही हमें इसकी चेष्टा करनी चाहिए, </span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सिखों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मराठों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कठोरतापूर्वक</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अ</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कठोर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">न्यायसंगत</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ठहराया</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">जा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">सोचिए तो, </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">क्या अपने</span></b></span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विशाल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साम्राज्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हिस्सा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सरलता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span></span></b><span style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">,</span></b> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सूरत</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">मराठों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">पंजाब</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सिखों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सुपुर्द</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">देना</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">चाहिए</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">हां हो</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">थोड़ा</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भिन्न</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">थोड़ा</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सभ्य</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">होता</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">शासक</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">विरोधियों</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">राज्य</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">भाग</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">युं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">प्रदान कर</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;">,</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> अतः औरंगजेब की इन दमनकारी नीतियों की
उतनी आलोचना भी नहीं होनी चाहिए, </span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"> </span><span style="color: blue; font-family: Mangal, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #073763;"><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b><u><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयं का आचरण</span></u></b></span><b style="color: blue;"><u><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></u></b><b style="color: blue;"><u><span style="font-family: "Mangal","serif";"><o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आचरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निन्दनीय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मुगल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शासकों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजकुमारों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भां</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शराब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पीता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">संगीत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अप्रिय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">थी</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिस पर उसने प्रतिबंध भी लगा दिया था, मितव्ययता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसकी</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जीवन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शैली</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">थी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इतना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पक्का</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दारा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नमाजी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साहब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दक्कन</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> (</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बल्ख</span><span style="font-family: Mangal, serif;">) </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लड़ाई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बीच</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">युद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नमाज</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पढ़ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लिए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ठीक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">घोड़े</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उतर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साहस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पराकाष्ठा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सकती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span></span></b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><b><span class="Apple-style-span" style="color: #274e13;">औरंगजेब ने अच्छी शिक्षा प्राप्त की थी,
वह फरमानों को खुद पढता और दस्तखत करता था,</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"> औरंगजेब</span></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">आरम्भिक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">जीवन</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कठिनाइयों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">बीता था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">बालपन</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">स्वयं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भीतर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">साहस</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">संचार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">न</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">होता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अधिक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">समय</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">जीवित</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">शत्रुओं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">यहां</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तक</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किसी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भाई</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसकी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कभी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हत्या</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">दी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">होती</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">स्वयं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">आगे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रहकर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">न</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">केवल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">युद्धों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">संचालन</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसमें</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भाग</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">लिया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वरन</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">सिपाहियों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">मनोबल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">बढ़ाया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तथा</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अनेकानेक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">युद्धों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">जीता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">लगभग</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पचास</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">साल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">देश</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">राज</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">साहस</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तलवार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">दम</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पर</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">आधी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">शताब्दी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">छोटा</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कालखंड</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">होता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">,
(</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">याद</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रखना</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">होगा</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">देश</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">आजाद</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हुए</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">महज</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> 68 </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">साल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हुए</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">) </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">इतने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">लम्बे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अन्तराल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">सत्ता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नियंत्रण</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रखना</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किसी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">दुष्कर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कृत्य</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कम</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रहा</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">होगा</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">राज्य</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">छत्र</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">देश</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वास्तविक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तथा</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">शासक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था, शाहजहां</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">लिए</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">खाली</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">खजाना</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">छोड़</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">गया</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ताजमहल</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">सरीखे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अनेक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">निर्माणों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कारण</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">खजाना</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">रिक्त</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">चुका</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">ऐसे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">बढ़ाने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">खर्चों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कटौती</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अ</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">तिरिक्त</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसके</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पास</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">मार्ग</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">औरंगजेब</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किसी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">प्रकार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अय्याश</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">शासक</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">कुरान</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नियमों</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">अनुसार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">चार</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">निकाह</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">किए</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पांचो</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">वक्त</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">नमाज</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">पढता</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">था और पक्का मुसलमान
था</span><span style="color: #990000; font-family: Mangal, serif;">,</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhF-RTpUFbyfdlTp5StX_snXqRESh4fPewhCB7Y0k2er668U4Ljt0SdmUBxfODbN_4BpxNj6ulThSdYFa4eGePs-7LD0tlifzsZAjUx02gLFJrMlgQY1UlmnfHdYNO1PfKp9R86FhBnGmo/s1600/a-6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhF-RTpUFbyfdlTp5StX_snXqRESh4fPewhCB7Y0k2er668U4Ljt0SdmUBxfODbN_4BpxNj6ulThSdYFa4eGePs-7LD0tlifzsZAjUx02gLFJrMlgQY1UlmnfHdYNO1PfKp9R86FhBnGmo/s400/a-6.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #351c75;"><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अच्छा तनिक विचार तो कीजिए, क्या इतिहास
में कोई ऐसा शासक मिलता है, जो स्वयं के व्यक्तिगत खर्चों के लिए अतिरिक्त
कार्य करता रहा हो, नहीं ना, परन्तु औरंगजेब ऐसा ही एक विरल शासक था, उसका जीवन
बेहद सादा व सरल था, अपने व्यक्तिगत खर्चों के लिए वह कुरान की नकल लिखता था और
टोपियां सिलता था, </span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी वसीयत में औरंगजेब ने लिखा है कि
उसके द्वारा सिले गये टोपियों के भुगतान में प्राप्त चार रूपये दो आना, महलदार
आइया बेगा के पास है, उससे इसे लेकर उसके कफन के लिए खर्च किया जाए, इसके अतिरिक्त
तीन सौ पांच रूपये, जो कि कुरान की नकल लिखने की एवज में उसके द्वारा प्राप्त
वेतन है, वह उसके व्यक्तिगत खर्चों के लिए उसकी थैली में रखे हैं, उसे उसकी मृत्यु
के दिन फकीरों में बांट दिया जाए,</span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अंततः इतना ही कहना है कि औरंगजेब देश का
एक वास्तविक इतिहास है, जिसे चाह कर भी विलग नहीं किया जा सकता है, लगभग 2500 साल
के ज्ञात इतिहास में उन्चास साल का कालखंड कोई छोटा समय नहीं होता है, जिसमें
उसने सम्पूर्ण भारतवर्ष पर राज किया, अच्छा या बुरा तो कोई भी व्यक्ति अथवा
शासक होता ही है, सम्पूर्णता तो ईश्वर में भी नहीं होती, तो उसके दुष्कृत्यों
हेतु उसकी आलोचना हो सकती है, होती भी है, परन्तु इसे आलोचना तक ही सीमित रखें तो
ठीक है, और यदि हमने औरंगजेब की स्मृतियों को मिटाना आरम्भ कर दिया तो हममें और
उस औरंगजेब में क्या फर्क रह जाएगा, जिसकी इस हेतु आलोचना की जाती है कि उसने
प्राचीन मंदिरों को नष्ट किया था... </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyFrxmuJU9xlF9p_EFoM2TIXAP8YXVAimjlNA6aW_0EIKqerlNSeezPFAY-_FB5G9SiKGMHrD0nO1no7jgd0DfxmAiTeEeEsw0nqQBHv_P4D2H_7Lz1ijRvMWJjVSu97lg5ALrX1rCJTc/s1600/a-5.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyFrxmuJU9xlF9p_EFoM2TIXAP8YXVAimjlNA6aW_0EIKqerlNSeezPFAY-_FB5G9SiKGMHrD0nO1no7jgd0DfxmAiTeEeEsw0nqQBHv_P4D2H_7Lz1ijRvMWJjVSu97lg5ALrX1rCJTc/s400/a-5.JPG" width="400" /></a></span></div>
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"> <span style="font-family: Mangal, serif;"><o:p></o:p></span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><span class="Apple-style-span" style="color: magenta;">मनोज</span></span></b></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-46165140108555368232015-09-04T22:25:00.000-07:002015-09-04T22:25:07.080-07:00बधाई हो द्रौपदी... <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEga_tsfAF0F6aCBJ1vz2-Rjm5VyU2zjxJxITgMEq7Sz1-r_sJl2rdYVgAp7C6FvZRclRWOv7Yx81nES2QJWlNL60LAOGd2ld3nTQ3iDN-BQ7baBRKiiN28C8BFepsjwNYkZvUUDmBngtQw/s1600/back-daisies-field-flowers-girl-hair-Favim.com-42647.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEga_tsfAF0F6aCBJ1vz2-Rjm5VyU2zjxJxITgMEq7Sz1-r_sJl2rdYVgAp7C6FvZRclRWOv7Yx81nES2QJWlNL60LAOGd2ld3nTQ3iDN-BQ7baBRKiiN28C8BFepsjwNYkZvUUDmBngtQw/s320/back-daisies-field-flowers-girl-hair-Favim.com-42647.jpg" width="320" /></a><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">महाभारत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">केन्द्रीय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पात्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सम्भवतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सर्वा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">महत्वपूर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पात्रों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रसंग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चरित्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चित्रण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कैसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लोग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चरित्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">श्रेष्ठ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मानते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लोग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यवहार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मर्यादित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">महान</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सिद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चेष्टा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मेरे</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विचार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आदर्श</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूजनीय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुकरणीय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होती</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समाज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनेक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदियां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होती</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुई</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मेरे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुसार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पात्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निंदनीय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पात्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">थोड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यत्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आचरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निदंनीय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तभी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शर्तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनुरूप</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आचरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बाद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निरादर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तिरस्कृत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करती</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अंगराज</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आमंत्रित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> (</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाहिर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बात</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनामंत्रित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रुपद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ले</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">), </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आडम्बर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यदि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कुलशीलों</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> (</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्षत्रियों</span><span style="font-family: Mangal, serif;">) </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्यों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निमंत्रण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span style="font-family: Mangal, serif;">…. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अर्जुन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीता</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेकिन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बावजूद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पांच</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विवाह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुनः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वयंवर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शर्तों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुरूप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न्यायसंगत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ठहराने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनेक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कथाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रचलित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गई</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुन्ती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कहा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मिला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बांट</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भोज्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पदार्थ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">थी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बंटने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उपस्थित</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तत्पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">योग्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">थी</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सत्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">थी</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विरोध</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्माचार्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पास</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेकर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गई</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्यूत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सभागृह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रस्ताव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सरलता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वेच्छा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वीकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसकी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मंशा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चलिए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिस्थि</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वश</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वीकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पतियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सांकेतिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रूप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वीकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> (</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif";">16000 </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रानियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">), </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अर्जुन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सम्पूर्णता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पत्नी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निर्वहन</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुआ</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">केवल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पांचो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पतियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वरन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उनके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अलग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अलग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पांच</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुत्रों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जन्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दिया</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यहां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आचरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निश्चित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रूप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निदंनीय</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अव्यावहारिक</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अकल्पनीय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समाज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तत्कालीत</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
(</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यहां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वर्तमान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">) </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निर्धारित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नियमों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विरूद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span style="font-family: "Mangal","serif";"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आगे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बढ़ते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्यूत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्रीडा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गृह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जरा</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विचार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कीजिए</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्त्री</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पांडवों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पांच</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जैसा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हितैषी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निर्बल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">असहाय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चीरहरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">घटना</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> - </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पांडवों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निंदा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पात्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनाती</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span style="font-family: Mangal, serif;">-</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पुरूष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">थे</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनकी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पत्नी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सतीत्व</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आघात</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">झुकाए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मौन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बैठे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रहे</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रक्त</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उबाल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दीन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हीन</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निर्बल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मानव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दशा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उठ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">खड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होता</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लड़</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मरता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्राणो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">त्याग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देता</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्त्री</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अत्याचार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सहता</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ये</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निर्लज्ज</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">महामानव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">झुकाए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दासत्व</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निभाते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रहे</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्मुख</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">खड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हुआ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विकर्ण</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बोला</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">संकट</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उठ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">खड़े</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वाले</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजकुमार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भीम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हाथो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हुआ</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दूसरा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">घड़ी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उन्हें</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सहारा</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धृतराष्ट्र</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> …. </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">केवल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पांडवों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दासत्व</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मुक्त</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वरन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उन्हें</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इन्द्रप्रस्थ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नामक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्थल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राज्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लेकिन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सोचिए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बदले</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मिला</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> … <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दुर्योधन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजसूय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यज्ञ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लेने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निमंत्रण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परिवार</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पहुंचा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सिर्फ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपमानित</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वरन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धृतराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपमानित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">याद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होगा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> – </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्धे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पुत्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्धा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> . </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मित्रों</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शब्द</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनायास</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निकलते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हृदय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आंतरिक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भावों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व्यक्त</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्पष्ट</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">,
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धृतराष्ट्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्र</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रत्यक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अथवा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परोक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आदर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बावजूद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसके</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्यूत</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्रीडागृह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लिया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आचरण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पूर्णतः</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निंदाजनक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अंततोगत्वा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्पूर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">युद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्पूर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विनाश</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कारण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बना</span><span style="font-family: Mangal, serif;">…</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बाद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रसंग</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सं</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रस्ताव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लेकर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हस्तिनापुर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दुर्योधन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सूई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नोक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बराबर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जमीन</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लेकर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रथ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यथार्थ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बताते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उससे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पहले</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ज्ञात</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रस्ताव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विचाणीय</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनके</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">युद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">टल</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाएगा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राजा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनेगा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यहां</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ठीक</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आगे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हैं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पांडवों</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्मिलित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पत्नी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तुम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पक्ष</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परिवर्तित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करते</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तुम्हारी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्मिलित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पत्नी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनेगी</span><span style="font-family: Mangal, serif;">….. </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रश्न</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उठता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राज्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लिए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कितना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मोलभाव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किस</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हद</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मोलभाव</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रस्तावित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसमें</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्म</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लगता</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">क्यों</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बिना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्म</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृष्ण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रस्ताव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">संभव</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सोचिए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">य</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">छठे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्म</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होगी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कैसा</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निंदाजनक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कृत्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">था</span><span style="font-family: Mangal, serif;">…
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्ततोगत्वा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इतना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कहना</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उचित</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">होगा</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चरित्र</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कैसा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्तु</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">योग्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कदा</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पि</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रामायण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विभीषण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भां</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">निंदायोग्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सम्भवतः</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लिए</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पुत्री</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विभीषण</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रखता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वैसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रखता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span style="font-family: Mangal, serif;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसकी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्तु</span><span style="font-family: Mangal, serif;"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समाज</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">में</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाम</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उपहास</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अतिरिक्त</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नहीं</span><span style="font-family: Mangal, serif;">……. </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बन्धु</span><span style="font-family: Mangal, serif;">-</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बांधवों</span><span style="font-family: Mangal, serif;">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पिता</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">समस्त</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पुत्रोँ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गंवा</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मरघट</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">साम्राज्ञी</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनने</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">का</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सौभाग्य</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मिला</span><span style="font-family: Mangal, serif;">…. </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बधाई</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">द्रौपदी......
</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> </span><span class="Apple-style-span" style="color: magenta;">(मनोज)</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-15563755333168117942015-08-09T06:50:00.001-07:002015-08-09T06:50:30.208-07:00सुषमा स्वराज ने गलती तो की है ....<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibeho08ZtAM5rkVwGhEsQZhA8oZzJ1DGzIzsnAPW6CEI38w2GGcsBO6pByamr8m9PJg1BQVDgC9gkLu3utskO-u4vQ4bCXBtRmemkvSYI7pD8maAPqk85OxLKVVkqS_nhuiOikkuO5XG4/s1600/Sushma+modi.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibeho08ZtAM5rkVwGhEsQZhA8oZzJ1DGzIzsnAPW6CEI38w2GGcsBO6pByamr8m9PJg1BQVDgC9gkLu3utskO-u4vQ4bCXBtRmemkvSYI7pD8maAPqk85OxLKVVkqS_nhuiOikkuO5XG4/s320/Sushma+modi.jpg" width="320" /></a><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">मित्रों, कल से पुनः संसद का सत्र आरम्भ होने जा रहा है, ऐसे
में आवश्यक हो जाता है कि सत्र में हो रहे व्यवधान पर थोडी चर्चा कर ली जाए, बात करते हैं, भारतीय विदेश मंत्री श्रीमति सुषमा स्वराज की, जिनपर आरोप है कि उन्होंने श्री ललित मोदी की, जोकि भारत में
वांछित है को पुर्तगाल जाने हेतु वीजा दिलवाने में मदद की, </span></span><span style="color: blue; font-family: 'Kruti Dev 010';"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">मित्रों, हम एक समाज में रहते हैं, समाज में परिवार भी होता
है, मित्र भी होते हैं, संवेदनाएं भी होती है तथा एक दूसरे के प्रति आदर, सहयोग तथा
परस्पर सामंजस्य का </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">, तो फिर कहिए</span><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;"> <b>क्या यह पता चलने पर कि हमारा सम्बंधी अथवा हमारा मित्र किसी गलत राह प</b></span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">भाव भी होता है, ऐसे में कई बार ऐसा भी समय भी आ जाता है जबकि हमारे
परिवार अथवा मित्रमंडली में से कोई मार्ग भटक जाए, तथा कोई ऐसा अपराध कर बैठे
जिससे कि वह मुजरिम बन जाए</span><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;"><b>र चला गया है अथवा उसने कोई अपराध कर दिया है, क्या
हमारा उससे सम्बंध समाप्त हो जाना चाहिए, क्या उसके प्रति हमारा पूर्णतः दुराव हो जाना चाहिए,</b></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> उदाहरणतः मान लीजिए आपका कोई भाई अथवा बचपन का मित्र चोरी करते हुए पकडा
जाता है, ऐसे में क्या आपकी मित्रता समाप्त हो जाती है, अथवा भ्रातृत्व खंडित
हो जाता है, कदापि नहीं ना, </span><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;"><b>हम यह जानते हुए भी कि उसने अपराध किया है, उससे मिलने
जाते है, उसके लिए वकील का इंतजाम करते हैं और तो और उसके छूट जाने के लिए हृदय से
प्रार्थना भी करते हैं, इतना ही नहीं यदि उसका अपराध सिद्ध भी हो जाए और वह कानून
द्वारा दंडित भी कर दिया जाए, तब भी हमारी संवेदना उसके साथ बनी रहती है,</b></span><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"> हम तत्पश्चात
भी उसकी कुशलता की कामना करते हैं, उसके उत्तम स्वास्थ्य की कामना करते हैं, उसके
परिवार की हर संभव मदद करते हैं और यदा कदा उससे मिलने भी आते जाते रहते हैं, परन्तु
जब हम ऐसा कर रहे होते हैं, तब क्या हम स्वयं भी अपराधी हो जाते हैं, क्या ऐसी दशा में
ऐसा करना, एक चोर के साथ सहानुभूति दर्शाना, उसके परिवार की मदद करना हमें भी
अपराधियों की श्रेणी में ला खडा करता है, मेरा स्वयं का मत है नहीं, ऐसी दशा में
उस अपराधी की मदद, उससे सहानुभूति हमारा अपराध नहीं वरन हमारा कर्तव्य बन जाता क्योंकि
मनुष्य एक सामाजिक प्राणी है, उसकी अपनी संवेदनाएं है, अपने भाव हैं, अपने विचार
हैं तथा अपने अपने सामाजिक कर्तव्य व दायित्व हैं, अतः ऐसी दशा में मददकर्ता स्वयं निरपराध रहता है, बावजूद इसके कि वह एक अपराधी की मदद कर रहा होता है,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">अतः मित्रों, यदि इस प्रकार से देखा जाए, तो श्रीमती सुषमा
स्वराज का कृत्य किसी अपराध की श्रेणी में नहीं आता, क्योंकि उन्होंने तो महज
अपने एक पारिवारिक मित्र की मदद की थी, परन्तु इसके साथ साथ यहां एक बात और भी विचारणीय हो जाती है, </span><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;"><b>जरा सोचिए कोई वकील किसी अपराधी की मदद क्यों करता है जबकि उसका तो अपराधी /
आरोपी से कोई सहज, समधुर सम्बंध नहीं होता है, और कोई जज किसी अपराधी की मदद क्यों
नहीं करता है जबकि वह तो उसका शत्रु नहीं होता, </b></span></span><span style="color: blue; font-family: 'Kruti Dev 010';"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">तो मित्रों, कोई वकील किसी अपराधी की मदद इसलिए करता है कि एक
उसकी व्यवसाय प्रतिबद्धता होती है, अतः यह जानते हुए भी कि जिसके लिए वह पैरवी कर
रहा है वह अपराधी है, उसका पक्ष लेने से वह अपराधी नहीं बन जाता वरन अपनी व्यावसायिक
प्रतिबद्धताओं की पूर्ति मात्र करता है, इसी प्रकार से जज का कार्य न्याय करना है
अतः उसे निष्पक्ष रह कर ही न्याय करना है अतः जब वह किसी अपराधी का पक्ष नहीं
लेता तब वह अपने शपथ का पालन करता है तथा अपनी कर्तव्यनिष्ठा का भी पालन करता
है, और </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;">यदि न्यायाधीश अपराधी का जानबूझकर पक्ष लेता है तो वह स्वयं को भी कहीं न कहीं
उसी की श्रेणी में खडा कर लेता है,</span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"> </span><span style="font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-language: HI;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">अतः यदि प्रथम स्थिति में यदि श्रीमति स्वराज ने ललित मोदी
जी का पक्ष लिया होता, तो सम्भवतः वह उचित ही होता, अपनी पारिवारिक मित्र की मदद
करना, उससे सहानुभूति रखना किसी भी प्रकार से अनुचित नहीं माना जा सकता, परन्तु
यहां यह ध्यान रखना होगा कि श्रीमति सुषमा स्वराज आज देश की विदेश मंत्री हैं, और
ऐसी दशा में जब वह ललित मोदी जी का पक्ष लेती हैं, न केवल पक्ष लेती हैं वरन उन्हें
पुर्तगाल का वीजा दिलवाने में मदद भी करती है तो यह मात्र एक पारिवारिक मित्रता का
निर्वहन मात्र नहीं होता, विदेश मंत्री देश के कानून का पालन करने हेतु उसी
प्रकार से शपथबद्ध है जिस प्रकार से वह जज था, </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;">आपने मुंशी प्रेमचंद की पंच परमेश्वर
की कथा तो अवश्य पढी ही होगी, जरा स्मरण कीजिए, अलगू चौधरी न्याय करते समय अपने मित्र
जुम्मन शेख का पक्ष न ले सके थे, ठीक उसी प्रकार मिंया जुम्मन भी सरपंच के आसन
पर विराजमान होते ही कर्तव्यनिष्ठ हो उठे थे, </span></b></span><span style="color: blue; font-family: 'Kruti Dev 010';"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;">अतः जिस प्रकार इस प्रकार से न्यायाधीश चाह कर भी अपने प्रियजनों
का पक्ष नहीं ले सकता, ठीक उसी प्रकार से श्रीमति स्वराज की चाहे श्री ललित मोदी
से कितनी भी घनिष्टता हो, यहां तक कि यदि वह उनके सगे भाई भी होते तो भी वह चाह
कर भी उनका पक्ष नहीं ले सकती थी, क्योंकि यहां पर पद की गरिमा तथा राष्ट्र का
सम्मान उन्हें अपने आत्मीय जनों का भी पक्ष लेने से भी रोकता है, यहां पर यह तर्क
देना तो हास्यास्पद सा हो जाता है कि उन्होंने श्री ललित मोदी की पत्नी के स्वास्थ्य को ध्यान में रखते हुए कोई संस्तुति की थी, क्योंकि विचार कीजिए कि </span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;">यदि कोई न्यायाधीश
आरोपी की पारिवारिक परिस्थिति देखकर न्याय करना आरम्भ कर दें तो स्वतः कल्पना
कीजिए कि किस प्रकार की परिस्थतियां उत्पन्न होगी, </span></b></span><span style="color: blue; font-family: 'Kruti Dev 010';"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">अतः मित्रों उक्त विवेचना से ऐसा स्पष्ट लगता है कि</span><b><span class="Apple-style-span" style="color: #38761d;">
श्रीमती स्वराज से चूक तो हुई है, गलती सम्भवतः क्षणिक तौर पर प्रेम तथा कर्तव्य
के मध्य खिंची पतली परन्तु मजबूत सीमा रेखा के न पढ पाने की वजह से हुई लगती है,
</span></b><span class="Apple-style-span" style="color: #990000;">परन्तु फिर भी मुझे यह लगता है कि चूंकि यह गलती सम्भवतः अनजाने में हुई, साथ ही
साथ परिस्थति में किसी प्रकार का भी बदलाव नहीं हुआ, श्री ललित मोदी तब भी लंदन
में थे अभी भी लंदन में ही हैं, अतः श्रीमति स्वराज द्वारा संसद को यह विश्वास
दिलाने के पश्चात की भविष्य में वे ऐसा कुछ नहीं करेंगी तथा चूक अनजाने में हुई,
संसद को पुनः सुचारू रूप से चलाया और चलने दिया जाना चाहिए,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="Apple-style-span" style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"> </span><span style="font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-language: HI;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: "Kruti Dev 010";"><span class="Apple-style-span" style="color: magenta;">मनोज कुमार श्रीवास्तव, </span></span></b><b><span style="font-family: "Kruti Dev 010"; mso-bidi-language: HI;"><o:p></o:p></span></b></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-24400863805845436732015-07-27T12:07:00.000-07:002015-07-27T12:07:03.228-07:00मुश्किल चुप रहना है... <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="Apple-style-span" style="font-family: helvetica, arial, sans-serif; line-height: 16px;"></span><br />
<div class="_5pbx userContent" data-ft="{"tn":"K"}" style="line-height: 1.38; overflow-x: hidden; overflow-y: hidden;">
<div class="text_exposed_root text_exposed" id="id_55b67fea588374299161401" style="display: inline;">
<div style="display: block; margin-bottom: 6px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ3meCbMYt-bTIQ92bj0TUm3RAAAxdyLvDlfAKrwYcx3xgNMC1Ch8j89HiH4clP-V1NGzbThS7IAFgwfS6ogVO1KfwQ49D-ZMKnbOrWU89tybm-4fjXshmrhJP2Im6-hkFMFdjPfU0Gmg/s1600/22sli1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; font-weight: normal; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ3meCbMYt-bTIQ92bj0TUm3RAAAxdyLvDlfAKrwYcx3xgNMC1Ch8j89HiH4clP-V1NGzbThS7IAFgwfS6ogVO1KfwQ49D-ZMKnbOrWU89tybm-4fjXshmrhJP2Im6-hkFMFdjPfU0Gmg/s320/22sli1.jpg" width="320" /></a><span class="Apple-style-span" style="color: #4c1130;"><b>सहसा यह क्या हुआ कठिन सहना है<br />मौन की अपनी भाषा पर मुश्किल<br />चुप रहना है....<br />. </b></span></div>
<div style="display: block; margin-bottom: 6px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #4c1130;"><b><br />हे हृदय सम्राट <span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br />व्यक्ति हे मानव महा विराट<br />सदा ही मोहक सी मुस्कान<br />उच्चनतम भारत मां के ललाट<br />खो दिया पल में ही सबने<br />सुन्दरतम अपना गहना है...<br />सहसा ये क्या हुआ कठिन सहना है....<br />.</span></b></span></div>
<div style="display: block; margin-bottom: 6px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #4c1130;"><b><span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br />हे बहुआयामी विकराल<br />बनाये तुमने शत्रु के काल<br />बजाये सबने अपने गाल<br />मगर तुम सौम्य रहे हर हाल<br />हां धारा सा प्रवाह ये जीवन </span></b></span></div>
<div style="display: block; margin-bottom: 6px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #4c1130;"><b><span class="text_exposed_show" style="display: inline;">सबको बहना है....<br />सहसा ये क्या हुआ कठिन सहना है....<br />.</span></b></span></div>
<div style="display: block; margin-bottom: 6px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px;">
<span class="Apple-style-span" style="color: #4c1130;"><b><span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br />देश का खूब रखा सम्मान<br />देश को मिली नई पहचान<br />इस गुणसागर रस खान<br />अग्नि ने अन्तिम भरी उडान<br />अब कह ले दुनिया खूब<br />जिसे जो कुछ भी कहना है...<br />सहसा ये क्या हुआ कठिन सहना है...<br />मौन की अपनी भाषा पर मुश्किल<br />चुप रहना है ....<br />.<br />(माननीय ए.पी.अब्दुल कलाम को सादर श्रद्धांजली)<br />मनोज</span></b></span></div>
<div style="color: #141823; font-size: 14px; font-weight: normal;">
<span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div style="color: #141823; font-size: 12px;">
</div>
<div style="color: #141823; font-size: 12px;">
<form action="https://www.facebook.com/ajax/ufi/modify.php" class="live_971964326181087_316526391751760 commentable_item collapsible_comments" data-ft="{"tn":"]"}" data-live="{"seq":0}" id="u_1h_7" method="post" rel="async" style="margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;">
<div class="_5pcp _5vsi _52i6 _4l4" style="color: #9197a3; margin-top: 12px; position: relative;">
</div>
</form>
</div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-68494130301752469092015-04-14T03:58:00.000-07:002015-04-14T03:58:24.199-07:00गौहत्या पर अनुचित प्रतिबंध<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मित्रों, मुझे ज्ञात
है कि मेरी बातें आपको बुरी लग सकती हैं, बहुत बुरी, परन्तु किसी बात को समझने के
लिए उसकी पडताल की तो आवश्यक्ता होती है ना, तो कर लेते हैं, आपको पता ही है ना
कि महाराष्ट्र में गौ-वध पर प्रतिबंध लगा दिया गया है, और देश के अन्य भागों में
भी इसी प्रकार के प्रतिबंध लगाया जाए, ऐसी मांग कतिपय लोगों तथा संगठनों द्वारा की
जा रही है, ऐसे में उचित क्या है, मुझे गौ-वध पर लगा प्रतिबंध अनुचित नहीं लगता
है, परन्तु समाज के दोहरे मानदंडों पर पीडा अवश्य होती है, एक ओर तो हम अपने
आपको धार्मिक सिद्ध करने हेतु अनेकानेक उपक्रम करते दिखना चाहते हैं, तो दूसरी ओर
स्वयं ही उन उपायों की धज्जियां उडाने में लेशमात्र भी संकोच नहीं करते, <span style="color: #274e13;"><b>अपने
आपको गोवंश का हितैशी कहलाने में गर्वानुभूति करने वाले लोगों के पैरों की ओर जरा
दृष्टि तो डालिए, आपको उनके पैरों में सजी गाय की चमडी के बने जूते और उनके कमर
संभालते चमडी से बने बेल्ट सरलता से उनकी शोभा बढाते नजर आ जाएंगे,</b></span> और यदि उनसे
पूछा जाए कि जब आप गोवंश के इतने बडे रक्षक होने का दावा करते हैं, तो आप स्वयं
इन वस्तुओं का उपयोग ही क्यों करते हैं तो उनके तर्क आपको हास्य हेतु विवश कर
देंगे, </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गाय निश्चित रूप से
एक उपयोगी पशु है, उनका दुग्ध सम्पूर्ण मानव जाति हेतु उपयोगी है, परन्तु इसी
प्रकार से तो भैंसों का दुग्ध भी सभी के लिए प्रयुक्त होता है, अनेकानेक स्थलों
पर बकरी और ऊंटनी का दूध भी प्रयोग में लाया जाता है ऐसे में सिर्फ गौ हत्या पर
प्रतिबंध क्यों, <span style="color: #274e13;"><b>सभी दुधारू पशुओं की हत्या पर प्रतिबंध होना चाहिए,</b></span> परन्तु ऐसे
में एक बात समझने की है, ठीक है मादा पशु के दुग्ध का सेवन किया जाता है और उनका
संरक्षण किया जाना चाहिए परन्तु नर पशु का क्या, आज का समाज तकनीकि आधारित हो
चला है, अब गांवों में भी जुताई हेतु बैलों का प्रयोग नहीं होता, उसका स्थान
आधुनिक यंत्रों ने ले लिया है, ऐसे में प्रलाप करना तो सरल है, परन्तु खुद अर्थ
के गर्त में दबा व्यक्ति जिसने हमेशा ही अपनी पालतू गाय का दूध पिया हो, दूध न
देने की दशा में उसके भोजन का भार उठाने में न ही सक्षम होता है और न ही उठाना
चाहता है, तो ऐसे में <span style="color: #274e13;"><b>कौन महामानव मुफ्तखोर बैलों हेतु भोजन की व्यवस्था करेगा,</b></span>
और यदि कोई नहीं करेगा तो फिर होगा क्या, गौहत्या पर तो प्रतिबंध लगा दिया है जी
आपने ... </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जी हां फिर होगा यह
कि इन पशुओं को खुला छोड दिया जाएगा, अनुपयोगी पशु का उसका मालिक भी भला क्यों
रखना चाहेगा, और <span style="color: #274e13;"><b>जिस प्रकार से आज आवारा कुत्ते घूमते रहते हैं और गली मुहल्लों
में किसी को भी काट खाते हैं, उसी प्रकार से ये पशु भी सडकों पर निर्बाध भ्रमण
करेंगे, </b></span>यहां वहां अपने भोजन की व्यवस्था हेतु कूडेदानों में मुंह मारेंगे,
यातायात व्यवस्था को बाधित करेंगे, मनुष्यों पर आक्रमण आरम्भ करेंगे, भूलिए मत
तब आप अपने छोटे बच्चों को पार्क में खेलने न भेज सकेंगे, इसके अलावा भी बहुत कुछ
होगा, चमडे की तस्करी आरम्भ होगी, उसके माफिया बनेंगे, अवैध तरीके से पशुओं की
हत्यायें होंगी और स्मगलिंग भी शुरू होगी, जूतों के दाम जोकि अभी ही बहुत कम
नहीं हैं, वे दस गुना तक बढ जाएंगे, बेल्ट के दाम भी इतने बढ जाएंगे कि कमर में
रस्सी बांधना अधिक उपयुक्त प्रतीत होगा, अब बीफ तो मिलेगा नहीं, लिहाजा न बकरे
की खैर रहेगी न उसकी मां की, उसके भी दाम इतने बढेंगे कि यह एक विलासिता का भोजन
बन कर रह जाएगा, अब लोगों के शौक तो जाने से रहे, लिहाजा आयात बढेगा और व्यापार
असंतुलन की स्थिति भी उत्पन्न होगी.. </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बहरहाल इतना होकर भी
एक बात तो बचेगी, धर्म तो बचा रहेगा ना.. आप तैयार हैं ना इस मूल्य पर धर्म की
रक्षा के लिए तो शौक से कीजिए लेकिन क्षमा कीजिए, दोहरे मापदंड अपनाना छोड दीजिए,
<b><span style="color: #274e13;">अब जब घर में विवाह हो तो कृपया ढोल मत बजाइये, चमडे का बना होता है, शायद गाय के
चमडे का ही हो, धर्म की हानि नहीं होनी चाहिए, धर्म की जय हो ... </span></b></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #990000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><b><span style="color: magenta;">(मनोज)</span></b> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-42208046646394126152015-01-18T10:35:00.000-08:002015-01-18T10:35:00.310-08:00समरसिद्धा - एक रोचक गाथा <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaNnVk1ONaeDqvAKZ1ik7mnLB73HZUFipa-3t4EpNaXGP3oBWZg5XJ0zvaCyrAwobGON3WWSKv3c04U8-7wL-Kpoh34kxyAmCBEwOqQEEGZq3LWBnyH7JCy8jA-PAPc8KlRsHfHqw_e6E/s1600/10931340_873285329382321_8197563922065725833_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaNnVk1ONaeDqvAKZ1ik7mnLB73HZUFipa-3t4EpNaXGP3oBWZg5XJ0zvaCyrAwobGON3WWSKv3c04U8-7wL-Kpoh34kxyAmCBEwOqQEEGZq3LWBnyH7JCy8jA-PAPc8KlRsHfHqw_e6E/s1600/10931340_873285329382321_8197563922065725833_n.jpg" height="320" width="305" /></a><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">भाई सन्दीप
नैय्यर की पुस्तक समरसिद्धा लगभग दो माह पूर्व मुझे मिली थी, पुस्तक पढने में
समय लगा, क्षमा प्रार्थी हूं, परन्तु मैं जल्दबाजी में पढकर न तो उसके भावों की
अवहेलना कर सकता था न ही शीघ्र इस रोचक रस से विमुख होना चाहता था, पुस्तक मिलते
ही मैंने उसके कुछ पृष्ठ पढे, असत्य नहीं कहूंगा, मुझे इस <span style="color: #38761d;"><b>पुस्तक की भाषा शैली
के कारण राहुल सांकृतायन की याद आ गई, उनकी पुस्तक </b></span></span><span style="color: #38761d;"><b><span style="mso-bidi-language: HI;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">वोल्गा से गंगा तक</span><span style="mso-bidi-language: HI;">”</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #38761d;"><b> की कुछ कहानियों से इस
पुस्तक की भाषा शैली बेहद निकट है,</b></span> <b><span style="color: #38761d;">उपन्यास की कथा आठवी शताब्दी ईसापूर्व से ली
गई इै, इसमें एक प्रवाह के साथ-साथ उस समय के समाज की वर्ण व्यवस्था पर, उच्च
तथा निम्न जातियों के मध्य विभेद पर सशक्त प्रहार करने का उपक्रम भी है, कहना
अनुचित न होगा, कि यह विभेद काल के भेद को वेधते हुए आज भी हमारे समाज में कहीं न
कहीं विद्यमान अवश्य है अतः पाठक को झकझोरती है,</span></b> उसे उद्देलित करती है तथा चिंतन
हेतु विवश भी करती है,</span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शत्वरी एक नवयौवना गुंजन
नामक एक शूद्र को संगीत की शिक्षा दिलवाती है, जोकि उस पर भारी पडती है, इसी के कारण
उसे समाज द्वारा अनेक प्रकार से अपमानित, दंडित तथा बहिष्कृत किया जाता है और फिर
उसके प्रतिशोध लेने की गाथा अपने आप में अनूठी है, लेकिन उसके सशस्त्र विद्रोह को
उसके स्वयं के पुत्र का समर्थन प्राप्त नहीं होता, परन्तु फिर शत्वरी का पुत्र
प्रेम, उसका अनुराग उसे समाज को उस रूप में परिवर्तित करने में सफल रहता है जिसकी
सभी को आकांक्षा होती है, लेकिन रूकिए कथा इतनी भी सीधी व सरल नहीं इसमें मेकल
नरेश नील और उसके सेनापाति धनंजय का गुप्तचर बनकर कोसल जाना, वहां की संस्कृति
के बारे जानने समझने की चेष्टा तथा फिर उनके अत्याचारों से मुक्ति प्रदान करवाने
की भी एक अलग कथा है, उपन्यास में दो कथाएं एक साथ चलती है जो बाद मे जाकर मिल
जाती हैं, परन्तु यहां दो बाते बडी अटपटी सी लगती हैं, एक तो राजा और सेनापति का
दूसरे राज्य में गुप्तचर बनकर जाना, जोकि कहीं से भी तार्किक नहीं लगता तो दूसरा
यह कि समानान्तर चल रहे घटनाक्रम में अचानक ही एक कथा अट्ठारह बीस साल आगे बढ
जाती है, और उसके बाद अंतत’ किसी भी कालखंड मे गणिका को पत्नी के समकक्ष खडा करना
गले के नीचे सरलता से तो नहीं उतरता, हालांकि कथा में नैतिकता की तलाश करना उचित
नहीं कहा जा सकता है, </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">परन्तु इसके अतिरिक्त
<span style="color: #38761d;"><b>उपन्यास के कुछ अंश पढते-पढते ही यह पाठक को वाह वाह करने पर विवश कर देती हैं,
जैसे रसों की और प्रमुखता से श्रंगार रस की व्याख्या लेखक ने कुछ इस प्रकार से
की है कि पाठक अनायास ही स्वयं को उस रस में डूबता हुआ सा महसूस करने लगता है,
इसी प्रकार से प्रेम में निष्ठा के महत्व को समझाते हुए गुजन के माध्यम से लेखक
ने अपने सम्पूर्ण कौशल का सफलता पूर्वक प्रयोग किया है,</b></span> ऐसे अनेक अवसर आए जहां किसी
एक पृष्ठ को बार-बार पढकर आनंदित हुआ जा सकता है, परन्तु यह कहते हुए भी मुझे यह
कहना होगा कि यदि यही श्रेष्ठ शैली सम्पूर्ण पुस्तक में समाहित की गई होती तो
सम्भवतः यह पुस्तक और अधिक प्रभावी बन पडती, लेकिन यहां भी एक लेकिन था, यदि इसी
शैली की निरंतरता रखी जाती तो सम्भवतः यह आमजन के लिए दुरूह हो सकती थी, और समझने
के लिए भाषाविद की आवश्यक्ता को जन्म देती, अतः जो है वह उचित ही है,</span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अन्ततः मित्रों मैं इतना
ही कहना चाहूंगा कि उपन्यास अत्यंत ही रोचक है, कथा पाठक को बांधकर रखती है,
सामाजिक विभेद पर सटीकता से प्रहार करती है तथा पाठक को अपने आप से जोडकर रखती है,
कहीं न कहीं पाठक कभी-कभी स्वयं को कथा का पात्रों के निकट पाता है, यह उपन्यास
की सबसे बडी उपलब्धि है,<span style="color: #38761d;"><b> परन्तु इतना सब कहते हुए फिर एक बात और पुस्तक में जो
बात अटपटी लगती है वह यह कि इसमें न तो लेखक का चित्र है न ही विस्तृत जीवन वृत, और
तो और इसमें लेख का कोई सम्पर्क सूत्र भी नहीं है, अच्छे प्रकाशक का यह आचरण अत्यंत
ही विस्मयजनक है, लेखक को उसके हिस्से का स्थान मिलना ही चाहिए, </b></span>परन्तु इससे
इतर आप इस पुस्तक को अवश्य पढिए, निराश नहीं होंगे,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: magenta;"><b>(मनोज)</b></span> </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-22347075282883626602015-01-04T10:56:00.001-08:002015-01-04T10:56:30.779-08:00अभी अभी सपना टूटा है !!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<div class="MsoNormalCxSpFirst">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]--><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjK_w6btlSALv6uMSE1gA3KOCL17MUErOePoDKQwsVBQXU7NFKaY0yWPp7WKUWoKcH-b6XBCOX3J2u-E7uNUKiIsKV3DLZIh79AtRgLraS1R0-IQcLx30pP8xqP3okeO16z2oa8IUp02Hs/s1600/sad0012.gif" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjK_w6btlSALv6uMSE1gA3KOCL17MUErOePoDKQwsVBQXU7NFKaY0yWPp7WKUWoKcH-b6XBCOX3J2u-E7uNUKiIsKV3DLZIh79AtRgLraS1R0-IQcLx30pP8xqP3okeO16z2oa8IUp02Hs/s1600/sad0012.gif" height="400" width="300" /></a><span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं कहो कुछ, कुछ मत
बोलो </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कोई अपना ज्यों रूठा है,
</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी अभी सपना टूटा है...</span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">एक सुनहरी सी आभा थी, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">एक मधुर सी छवि चित्रित
की, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी तो था आकाश सजाया, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">लगा ज्यों नव जीवन ने
गति ली.</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्षण भर में सम्मोहन
बिखरा, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मन फिर बोला </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">स्वप्न पराया जग झूठा
है. </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं कहो कुछ, कुछ मत
बोलो </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी अभी सपना टूटा है... </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हम थे दौडे, हम थे भागे, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कभी कभी खुद से भी आगे, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">दुख था सुख था, हम स्थिर
पर, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पलकों में संसार बसा के. </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">एक ही झटके में फिर
किसने </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">इस हृदय के स्पंदन को, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आ लूटा है ?</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं कहो कुछ, कुछ मत
बोलो, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी अभी सपना टूटा है... </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अलसाई आंखों में अब भी, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">वही झलक है वही कसक है, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">वहीं पे खो जाने को आकुल,
</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मन की इच्छा भी भरसक है.</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आधे अधूरे स्मृत विस्मृत
करते झंकृत</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आशाओं के बोझ तले, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अम्बर फूटा है.</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं कहो कुछ, कुछ मत
बोलो, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: #990000;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी अभी सपना टूटा है... </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं रुकूंगा, नहीं
चुकूंगा, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">चुप भी नहीं हरगिज
बैठूंगा, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पुनः उठूंगा, पुनः
लडूंगा, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">स्वप्न जहां पर फिर
पहुंचूंगा |</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">गर पाषाण भी है पिघलेगा,
बोल पडेगा </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी भी एक सवेरा सम्मुख,
</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कोई नहीं मुझसे रूठा है |</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आज नहीं कल पूर्ण पर
होगा, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: large;">
</span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">स्वप्न आज का जो टूटा
है || </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: right;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"><span style="color: magenta;"><b>(मनोज)</b> </span></span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-1336861128306781212014-12-22T09:13:00.000-08:002014-12-22T09:13:14.054-08:00धर्मान्तरण में क्या अनुचित !<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if !mso]>
<style>
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
</style>
<![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUfDhRsfyvdOAcqenq1f5xljBR4dUx9j2mtqnlpmDvakOeTLpfy-sa9ZksQXitO9HqLkGAdyiRBt0grOzz0mDCtIcBLl-iPZoNWnwwVi24wmsO0jepC9XALZvPyQ9YnvKZvEmx-2ECTas/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUfDhRsfyvdOAcqenq1f5xljBR4dUx9j2mtqnlpmDvakOeTLpfy-sa9ZksQXitO9HqLkGAdyiRBt0grOzz0mDCtIcBLl-iPZoNWnwwVi24wmsO0jepC9XALZvPyQ9YnvKZvEmx-2ECTas/s1600/images.jpg" height="234" width="320" /></a><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मित्रों, धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विषय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सदैव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आध्यात्म तथा चिन्तन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">माध्यम रहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है |</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु आज तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चिन्ता और चर्चा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">केन्द्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक बना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुआ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रतीत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है, <span style="color: #274e13;"><b>लगता है मानो </b></span></span><span style="color: #274e13;"><b><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समस्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समस्याओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जननी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और यही विभेद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कारक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span></b></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="color: #274e13;"><b>,</b></span> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आज सरकार और समाज मात्र इसी चिंता में
लिप्त है कि धर्मांतरण अथवा घरवापसी जैसे विषयों की आवश्यकता क्या सचमुच है ?</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अच्छा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जरा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सोचिए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="color: #274e13;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आ</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">काल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मनुष्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उद्भव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुआ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होगा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">था ?</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ना</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सम्भवतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चीज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">थी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ठीक उसी प्रकार से आज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मानव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संसार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बिना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विशेष</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जन्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जन्मते ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विशेष</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आच्छादित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और हाल यह है कि आज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होगा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा कैसे हो सकता है ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकृ</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदत्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मौलिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रूप</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मौलिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अस्तित्व</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को विलोपित कर यह रूपान्तरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आखिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यों</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होगा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सोचने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विषय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #990000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अच्छा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="color: #274e13;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उपयोगिता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आवश्यक्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></b></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="color: #274e13;"><b>?</b></span> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मेरे अनुसार </span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हमें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हमारे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीवन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर्तव्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुभूति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करवाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हमारा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">माता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पिता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्र</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गुरूओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्र</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समाज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्र</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"> मित्र के प्रति धर्म और शत्रु के प्रति
भी धर्म, इस प्रकार का धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वस्तुतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर्तव्योँ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निर्धारणकर्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संक्षेप में कहें तो हमें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आहार</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विहार</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आचरण</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विचरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसकी</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शिक्षा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रेरणा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह जीवन जीने के क्रम हमारे व्यवहार को परिभाषित करता है, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का दूसरा स्वरूप पूजा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रेखांकित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूजा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अथवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आराधना,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उद्देश्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भिन्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आराधना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उद्देश्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सांसारिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीवन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुख</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शां</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तलाश</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपेक्षा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की आराधना से
तथा उनके माध्यम से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इच्छित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फलों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर ले</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यथा यदि रोगी है तो निरोगी हो जाए, विपन्न है तो सम्पन्न
हो सके आदि आदि, तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूजा पद्यति
का दूसरा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मृत्यु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पश्चात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">काल के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्र</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संशय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जन्मी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनिश्चितता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उपज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मनुष्यों के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पास</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वर्ग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नर्क</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अवधारणा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुनर्जन्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्याख्यायें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी हैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मोन्मुख</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ये</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भीतर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्याप्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आराधना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मृत्योपरान्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">काल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुख</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कल्पना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"> वह स्वर्ग की कामना करता है तथा ईश्वर
से मोक्ष की अपेक्षा भी पालता है, </span><span style="font-family: "Mangal","serif";">(</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मेरी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मान्यता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वर्ग</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नर्क</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुनर्जन्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जैसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अवधारणाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मनुष्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नैतिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मूल्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समावेश</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समाज में समाविष्ट की
गई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,)</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #990000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उक्त उद्देश्यों के परिप्रेक्ष्य में धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के परिवर्तन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विषय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नितान्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यक्तिगत प्रतीत
होता है, य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मानता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसकी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीवन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद्द</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नियम</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उपदेश</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दर्शनावली</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इत्या</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसकी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मान्यताओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुरूप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर्तव्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निर्वहन</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मान्यताओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनाकर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">श्रेष्ठ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">द्वारा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिवर्तन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुचित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> ? </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अतिरिक्त य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लगता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वयं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अतिरिक्त</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूजा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद्द</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुख</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संतोष</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शां</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्राप्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अथवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूजा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद्द</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आप</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">त्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ठीक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मानता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मार्ग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मार्ग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भिन्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विश्वास हो
जाता है </span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मृत्योपरान्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुपालना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सद्ग</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ति</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोक्ष</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वर्ग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इत्या</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्राप्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उपाय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रोकने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">औचित्य बनता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह तो कोई समझाए ? हां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा सकता है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वर्तमान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दिग्दर्शक, उसके कर्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बातें, अपने धर्म का
व्याख्यान, उसकी शिक्षाएं उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यत्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह व्यक्त्िा
सन्तुष्ट</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो (अथवा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>उससे<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>पूर्व भी)</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कहिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्यूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रोका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए ? और ऐसा अधिकार
किसी को क्यों प्राप्त होना चाहिए, जो किसी सामान्य व्यक्ति के सामान्य सी
जीवन पद्दति में विघ्न डालता हो ? </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इन्हीं बातों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कई बार एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथ्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उभर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सामने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रायः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लोग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मावलंबियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विभिन्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रलोभन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देकर</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देकर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एवं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुख</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुविधाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अथवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आश्वासन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देकर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ओर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आकर्षित करते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और धर्मान्तरण करवा रहे हैं | मुझे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लगता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रलोभन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्राप्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिवर्तित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसमें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनुचित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपनाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लौकिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुखों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ध्येय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निश्चित रूप से अपना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वरन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कहूंगा</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="color: #274e13;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रलोभन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रतियोगात्मक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span></b></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="color: #274e13;"><b>,</b></span> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यदि अमुक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मतावलंबियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुविधाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मिल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उनका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीवन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्तर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अच्छा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दूसरे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संचालक</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आचार्य, दिग्दर्शक अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी तद्नुसार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुधार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उन्नत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बनाएं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वे अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपेक्षाकृत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुविधाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ताकि व्यक्ति उनके धर्म के प्रति आकर्षित हो सके, उदाहरणतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हस्पताल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">खोले</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मावलंबियों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निःशुल्क चिकित्सा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुविधा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उनके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सामान्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उच्च</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शिक्षा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हेतु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विद्यालय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">खोलें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसमें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निःशुल्क शिक्षा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सके तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वस्थ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रतियोगिता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होगी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसे में किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिवर्तन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आप</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">त्ति</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यदि लोगों को अपने धर्म में ही रोकना है अथवा अपने साथ
मिलाना है तो अपने धर्म को उन्नत करो, साधारण और सरल | </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #990000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सेवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्षेत्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कम्पनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के उदाहरण द्वारा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अधिक सरलता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देश</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बैंकिंग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दूरसंचार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कम्पनियां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सेवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दूसरे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रतिस्पर्धा करती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हैं</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यक्ति अपने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बैंक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अथवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दूरसंचार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कम्पनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">छोड़कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अन्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संस्थान की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सेवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसके</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">साथ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">संचालन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आरम्भ कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लेता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सहजता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सामान्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भाव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">,
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सब स्वतः ही समझ जाते हैं कि अधिक सुविधाओं की खोज में उसने अपने सेवाप्रदान
कर्ता को परिवर्तित कर लिया है, वस्तुतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">देखा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कम्पनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सेवाओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विविधताओं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कोई विभिन्नता नहीं
वरन अनेकानेक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समानताएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी क्षेत्र विशेष में कार्यरत सभी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कम्पनियां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लगभग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सेवा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रदान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सभी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शिक्षाओं तथा मान्यताओं में मात्र सूक्ष्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विभेद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही व्याप्त है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अतः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उक्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिप्रेक्ष्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span style="color: #274e13;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मान्तरण,</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मुद्दा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">युद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कारक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">माना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सहज, सरल व
सामान्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रक्रिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए |</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">यह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यक्तिगत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">स्वतंत्रता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रश्न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसमें</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हस्तक्षेप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनावश्यक</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनापेक्षित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अस्वीकार्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चाहिए |</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मान्तरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समारोह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इत्या</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विषय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही नहीं चाहिए |</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इसकी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आवश्यक्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">य</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आवश्यक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धर्मान्तरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पंजीकरण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यवस्था</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शुरू</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सकती</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिससे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">किसी प्रकार के संशय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी समाधान</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सके |</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मित्रों, आज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आवश्यक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समाज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जागरूक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अनावश्यक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रलापों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अपना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">धन</span><span style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तथा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऊर्जा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नष्ट</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हुए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रचनात्मक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कार्यों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में अपनी ऊर्जा लगाए
तथा व्यक्तिगत विषयों को व्यक्त्िा तक ही रहने दे, राजनीति के लिए कई अनेक विषय
और भी हैं ना...<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #990000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="color: magenta;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मनोज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुमार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">श्रीवास्तव</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-8972700423326126922014-12-17T11:22:00.000-08:002014-12-17T11:22:16.183-08:00नहीं व्यथित हूं !!!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]--><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXcnqzQ_h0wAgm1Gt-IV8PogTsTAn7r3Dmiu8cbNlLvO6rnWwjH3W7JFBJk8zSW0zKXvfZEIwX5xnMMAvVnqqcNFDJnPYsriYfxgQaBM6__FkP4dB4kJEPLJbwqDiBtzeu7jqvXUL6QDM/s1600/body-on-bed.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXcnqzQ_h0wAgm1Gt-IV8PogTsTAn7r3Dmiu8cbNlLvO6rnWwjH3W7JFBJk8zSW0zKXvfZEIwX5xnMMAvVnqqcNFDJnPYsriYfxgQaBM6__FkP4dB4kJEPLJbwqDiBtzeu7jqvXUL6QDM/s1600/body-on-bed.jpg" /></a><span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कह</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">लो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पाषाण</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हृदय</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पशु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अज्ञानी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"><span> </span></span></span><span style="color: blue;">
</span></span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मानवता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नाम</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कोसो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पानी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">सत्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हृदय</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">बात, नहीं बिल्कुल </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">विच</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">लित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"><span> </span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अ</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पीड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रूदन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">करूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्यूं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">व्यथित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आतंक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">धर्म</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">सम्बद्ध</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हम</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कहते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">थे</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आजादी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नाम</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पे</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हिंसक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">माला</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तुम</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जपते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">थे</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">उपजाए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">उदर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">से</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जिनको, जाकर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हिंसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">फैलाएं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जननी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जलाने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आज, उसी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">ने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">शस्त्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">उठाए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्यूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कहते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आज</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">खुद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">शोषित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अ</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पीड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रूदन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">करूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्यूं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">व्यथित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कैसे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">भूलें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अपनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पीड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">दिया</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तुमने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"><span> </span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मंदिर</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मस्जिद</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हमले</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">संसद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">भी झेले</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हमने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> <span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">लाल</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">किले पर दूषित दृष्टि गई गडाई <span> </span><span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"><span> </span><span> </span><span> </span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">निर्दोषों ने अगणित
शहरों में जान गंवाई <span> </span><span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">स्वयं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पड़ी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कहते</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">विस्मित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अ</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पीड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रूदन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">करूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्यूं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">व्यथित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">कायरता का नृत्य नग्न प्रहार
घृणित था </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">भू</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">मि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हमारी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">चढ़</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">छाया छल विश्वास जनित
था <span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">सम्मुख समर में शीष झुका
पर करी ढिठाई <span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">सैनिकों के मस्तक जब
काटे, लाज न आई</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आज हो कहते कि आतंक से मैं
पीडित हूं </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अ</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पीड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">रूदन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">करूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">क्यूं</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">व्यथित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हूं</span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अभी समय है चलो मेल करके
लडते हैं </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">आतंकी हैं शत्रु सभी के </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">दोनों ही भिडते हैं </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जब मेरा दुख समझोगे तुम,
तो तेरी पीडा मेरी होगी </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">जो भी आंख दिखाए किसी को,
उसके विरूद्ध रणभेरी होगी</span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">हां असत्य यह तथ्य
नहीं कि मैं विचलित हूं </span><span style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;"></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; line-height: 115%;">अरि हो पर मानवता के
कारण मैं बहुत व्यथित हूं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> <span> </span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: right;">
<span style="color: blue;"><span style="font-size: small;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="font-size: large;"><span><b><span style="color: magenta;">(मनोज)</span></b> </span></span><span> </span><span> </span><span> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"><span> </span><span> </span></span><span style="font-family: "Mangal","serif";"><span> </span></span></span></span><span style="color: #a6a6a6; font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI; mso-themecolor: background1; mso-themeshade: 166;"></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-57053652705370465382014-11-11T12:07:00.001-08:002014-11-11T12:07:12.569-08:00हमने भी देखी है, जन्नत की हकीकत थोडी <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">सर्दियों ने अपनी
आहट दे अवश्य दी थी, परन्तु वह अपने चरम पर ना थी, ठंडी हवा के झोंके सिर्फ सुबह
शाम ही दस्तक देते थे, जबकि दिन अपेक्षाकृत बेहद गर्म थे, कश्मीर धरती का स्वर्ग
है, बचपन से ही सुनते सुनते मन कब से अधीर था कि वहां चला जाए और उसे देखा समझा
जाए, कार्यक्रम भी कई बार बने बिगडे, अभी अधिक दिन नहीं हुए थे, नियंत्रण रेखा पर भयानक
गोलाबारी हो रही थी और अभी वह शोर पूर्णतः थमा भी नहीं था और उस पर श्रीनगर में आई
भीषण बाढ, परन्तु इस बार न तो सीमा पर हो रही गोलाबारी ही और न श्रीनगर में आया
सैलाब ही हमें वहां जाने से रोकने में कामयाब हो पाया, लोग कहते हैं न कि जो लिखा
है वही होता है (यह बात और है कि मैं कहता हूं कि जो हो जाता है, लोग कहते हैं कि
वही लिखा था), लिहाजा इस बार ऐसा ही कुछ हुआ, और इस प्रकार से हम दो परिवार एक
नवंबर को श्रीनगर के लिए रवाना हो गए, वायुयान का समय तथा मार्ग एक बार परिवर्तित
होने के पश्चात हम लोग दोपहर लगभग 12 बजे श्रीनगर पहुंच ही गए,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"><br /></span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIhziKRVQXTnTMnK0Jq9EZysTIHEM-s9h0ljmFf8t0p8vxmNY1VLb5LQ7VjpQw9oYWWAfZ2r4FdgIwkX6FiG1wQVb05UoSFrKylE4iWADQWZKEOrezH7oWQqXWcKmdUYLA9JUhFlJaEBY/s1600/DSC00099.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIhziKRVQXTnTMnK0Jq9EZysTIHEM-s9h0ljmFf8t0p8vxmNY1VLb5LQ7VjpQw9oYWWAfZ2r4FdgIwkX6FiG1wQVb05UoSFrKylE4iWADQWZKEOrezH7oWQqXWcKmdUYLA9JUhFlJaEBY/s320/DSC00099.JPG" width="240" /></a><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">श्रीनगर एअरपोर्ट को
देखकर मुझे अत्यंत सुखद अनुभूति न हुई, मेरी कल्पना थी कि चूंकि यह देश का
सर्वाधिक महत्वपूर्ण पर्यटन स्थल है और फिर सरकार भी समय-समय पर हजारो करोड
रूपयों की मदद<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कश्मीर सरकार को देती जा
रही है अतः वहां का आधारभूत ढांचा तो अत्यंत सुदृढ होगा ही, परन्तु ऐसा यहां कुछ
नहीं था, यह एक साधारण एअरपोर्ट था, हां सुरक्षा के इंतजामात सामान्य से अधिक अवश्य
थे, टैक्सी लेकर होटल की ओर बढा तो लगा कि शायद गलत समय पर आ गया हूं, झेलम में
आई बाढ ने हालात को काफी हद तक बिगाड के रख दिया था, रास्ते में बाजार बन्द थे, खुलते
भी कैसे सैलाब के कारण जलस्तर 10 से 15 फुट तक ऊपर आ गया था, लोगों के विक्रय
योग्य समस्त वस्तुओं ने जलसमाधि ले ली थी, अधिकतर मकान भी टूटे और बुरी तरह से
क्षतिग्रस्त थे, जगह जगह लोग उसे दुरूस्त करते नजर आए, यह बात तब की है, जबकि
सैलाब को आए लगभग तीन महीनें बीत चुके थे, अनुमान सहज ही लगाया जा सकता है कि
तबाही के दिन क्या हालात रहे होंगे, बाढ ने एक भरे पूरे शहर को तहस-नहस सा करके
रख दिया है, अच्छी बात यह जरूर थी कि लोग अब उबर रहे हैं और जीवन पुनः पटरी पर
लौट रहा है, हमारे ड्राइवर तारिक ने बताया कि शायद ही कोई ऐसा व्यक्ति हो जिसे
नुकसान न पहुंचा हो, काफी लोगों के जीवन को भी यह सैलाब लील गया था, रही बात सरकारी
मदद की तो वह थी तो जरूर पर न के बराबर और नाकाफी, फलतः लोग स्वयं से ही इस
कठिनाई से बाहर निकल रहे हैं, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बहरहाल हम होटल
पहुंचे और बिना समय नष्ट किए शहर के प्रमुख स्थलों को देखने के लिए निकल पडे, हम
सबसे पहले शंकराचार्य मठ गए, ऊंचे स्थान पर स्थित यह एक पुरातन शिव मंदिर है जहां
लगभग 250 सीढियां चढकर जाना पडता है, इस मंदिर में एक बडा शिवलिंग है, दर्शन करने
का स्थान बहुत ही छोटा है और भीड कम होने के बावजूद मंदिर के भीतर आवागमन में असुविधा
प्रतीत हो रही थी, यह एक पुरातात्विक महत्व का स्थल है और संरक्षित है, यहां
से कश्मीर शहर की सुन्दरता को जी भर के निहारा जा सकता है, </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">यहां से निकलकर हम
चश्मेशाही नामक स्थल पर गए, मुख्यतः यह एक बागीचा है जिसके बीच में एक चश्मा
(जल स्रोत) है, उद्यान में भांति भांति के पुष्प एवं लताएं अपनी मनोहर छटा बिखेर
रही थी, मध्य के सोते के बारे में हमें बताया गया कि मुगलकाल में पीने के लिए जल
आगरा यहीं से भेजा जाता था, यहां का बागीचा बेहद सुन्दर है, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">इसके बाद हम मुगल
गार्डन पहुंचे, जैसा कि नाम से स्वतः ही स्पष्ट है कि यह मुगलकालीन एक बडा बाग
है, कमोबेश चश्मेशाही की ही भांति परन्तु आकार में उससे कहीं बडा, रंग बिरंगे
पुष्पों से यह सज्जित अवश्य था, परन्तु कुछ पुष्पों के लिए यह मौसम उनके पल्लवित-
पुष्पित होने के अनुकुल नहीं था, यहां बच्चे खूब घूमे, साथ ही कश्मीरी ड्रेस पहन
के फोटो भी खिंचवाई, समय तेजी से बीत रहा था, सूर्यदेवता अस्ताचल की ओर जा रहे
थे, हमने यहां से डल झील में जाते सूर्यास्त को निहारने का निश्चय किया, सूर्यास्त
के समय डल झील में सूर्य का प्रतिबिम्ब मनोरम दृश्य उत्पन्न करता है, और हम
काफी समय इस दृश्य का आनन्द लेते रहे, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFgrn-CgVVD-GGvlY4MQtrQNcMlCeXdtJQYKP7g0CIkOc3lDKP6HDRR5h8a0qmTNLS1xc47dtp9iIUuT_zOXrk1qY9d0g0FFA13V_rcmTFgpLmED25J0bC-Oud9XOKmeNGrAKAN33D13c/s1600/DSC09964.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFgrn-CgVVD-GGvlY4MQtrQNcMlCeXdtJQYKP7g0CIkOc3lDKP6HDRR5h8a0qmTNLS1xc47dtp9iIUuT_zOXrk1qY9d0g0FFA13V_rcmTFgpLmED25J0bC-Oud9XOKmeNGrAKAN33D13c/s320/DSC09964.JPG" width="320" /></a><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">होटल लौटते समय हम लोग
हजरतबल दरगाह गए, यहां मुस्लिम धर्म के प्रवर्तक मुहम्मद साहेब की दाढी का एक बाल
संरक्षित करके रखा गया है, यहां के मौलवी साहेब ने मुझे बताया कि यह बाल औरंगजेब सत्रहवीं
सदी में भारत लेकर आया था, और तभी से यह यहां पर संरक्षित है, इसे वर्ष में दस
विभिन्न अवसरों पर जनता के दर्शनार्थ बाहर निकाला जाता है, बताया गया कि यह बाल
एक पारदर्शी शीशे के जार में रखा गया है और मौलवी साहेब के अनुसार यह स्वयं की
शक्ति से सीधा खडा है, यह बाल नीचे से घुंघराला बताया जाता है, हजरतबल दरगाह एक
खूबसूरत एवं दर्शनीय स्थल है, इसका आहाता काफी बडा है और मस्जिद बेहद खूबसूरत,
चन्द्रमा रात्रि में जब इसके निकट आता है, तब तो यह देखते ही बनता है, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आज एक नवंबर था और
हमारे प्रिय मित्र श्रीमान विनय जी का जन्म दिन भी आज ही था, हमारा कार्यक्रम तो
वायुयान के अन्दर ही केक काटने का था, परन्तु फिर यह सोचकर कि कहीं कोई आपत्ति न
कर बैठे, हमने कार्यक्रम को होटल में मनाने का निश्चय किया था, शाम के समय यहां
के मशहूर मुगल रेस्टारेंट में केक काटा गया और दावत की गई, भोजन में खासतौर पर
कश्मीरी पकवान का आर्डर किया गया, जिसमें खास तौर से दही में पकाया जाने वाला
पकवान गुस्ताबा और कश्मीरी चिकेन करी शामिल थे, विनय जी के जन्मोत्सव ने आज के
दिन श्रीनगर आना सार्थक कर दिया था,</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYJdUBxDvMicU_FB1mE6MrcCUq75R1X9w96GtK9x5ARk1hLoSoCqUATs8tac9jcMrET0dCPTi-53MNcJzhaXEX-H6PM7GK1pYNb86qoK_-WFQVIsw92-UAb7qTvcu4puB2qH8DsMS2Ekw/s1600/DSC09966.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYJdUBxDvMicU_FB1mE6MrcCUq75R1X9w96GtK9x5ARk1hLoSoCqUATs8tac9jcMrET0dCPTi-53MNcJzhaXEX-H6PM7GK1pYNb86qoK_-WFQVIsw92-UAb7qTvcu4puB2qH8DsMS2Ekw/s400/DSC09966.JPG" width="400" /></a></div>
<span style="mso-bidi-language: HI;"></span><br />
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शाम को हमें होटल
में साहिल नामक एक युवक मिला, मैंने उससे यहां के बारे में जानकारी हासिल करने कि
नियत से पूछा कि क्या बाढ में उसकी भी क्षति हुई थी, तो उसने कहा – साहब सभी का
नुकसान हुआ है, मैं कहां से अलग हूं, मैंने प्रतिप्रश्न किया कि सरकार से कितनी
मदद मिली तो साहिल ने बताया कि उसका घर काफी क्षतिग्रस्त हो गया और सामान को भी
काफी नुकसान पहुंचा है, परन्तु मदद में उसे महज दो हजार रूपये मिले हैं, मैंने कहा
कि सरकार ने तो छः माह तक मुफ्त राशन की भी बात की थी, तो उसने बताया कि हां 35
किलो राशन प्रतिमाह उसे मिल रहा है, मैंने सुकून की सांस ली कि चलो गनीमत है, ना
से हां भली,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4UqfP31bi9_GGKcW2V_A_Esfo_q1FETVm1kBPs0Qqn9Gw6-7CeE-9Q6f_Bl9EOJue90B-zL8L7tx9IOmFkLdvziSm_Gfz3O8EgcsOCNYgHcM2qM24JZ963ktrbuPCORTWuAzLxPbg3dk/s1600/DSC09975.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4UqfP31bi9_GGKcW2V_A_Esfo_q1FETVm1kBPs0Qqn9Gw6-7CeE-9Q6f_Bl9EOJue90B-zL8L7tx9IOmFkLdvziSm_Gfz3O8EgcsOCNYgHcM2qM24JZ963ktrbuPCORTWuAzLxPbg3dk/s320/DSC09975.JPG" width="320" /></a><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">2 नवंबर, दूसरा दिन,
हमें गुलमर्ग के लिए जाना था, परन्तु गाडी के निकलने के सारे रास्ते बंद थे, कारण
यह कि शहर के कुछ भागों में कर्फ्यू लगा था, जिसके कारण जगह-जगह नाकेबंदी की गई
है, कर्फ्यू के दो कारण थे, एक यह कि 4 तारीख को मोहर्रम था, और शिया लोगों के
जुलूस पर पथराव का अंदेशा था, दूसरा यह कि एक स्थानीय नेता ने जुलूस निकाला था और
वह निर्धारित अनुमति दिए गए स्थल से उसे आगे ले जाना चाहता था, लिहाजा उसकी पुलिस
ने उसकी पिटाई कर दी थी, तो यह कर्फ्यू, कहना आवश्यक है कि श्रीनगर एक सुन्नी
बहुल क्षेत्र है और शिया सुन्नी विवाद भी यहां की एक हकीकत है, जो कि यदा कदा शहर
में तनाव का कारण बनता है, बहरहाल कई चौराहों से वापस लौटने के बाद एक संकरी गली
के रास्ते हम लोग शहर से बाहर निकलने में कामयाब हुए और श्रीनगर से लगभग 40 किमी
दूर गुलमर्ग पहुंचे,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुलमर्ग एक निहायत
ही खूबसूरत कस्बा है, यहां कुदरत ने अपनी छटा जम के बिखेरी है, यहां का मुख्य
आकर्षण गंडोला है, गंडोला एक रोप वे है, जो कि ऊपर पर्वत शिखर तक ले जाता है,
उपयुक्त समय में यदि यहां आया जाए तो काफी नीचे तक न केवल बर्फ को देखा जा सकता
है, वरन बर्फ पर खेले जाने वाले खेलों यथा स्कीइंग, स्नो बाइकिंग, स्लेजिंग इत्यादि
का आनन्द भी लिया जा सकता है, पूर्व में यहां पर विन्टर गेम्स भी आयोजित होते
रहे हैं, परन्तु इस समय पर वहां सिर्फ पर्वत चोटियों पर ही बर्फ थी, अन्यत्र
नहीं, यहां एक मंदिर भी है, जहां कुछ फिल्मों की शूटिंग भी हुई है, साथ ही कुछ और
प्वाइंट्स भी यहां बनाए गए हैं, परन्तु वे कुछ खास नहीं है, लौटते हुए भी रास्ते
मे रुककर हमने कुछ स्थलों पर प्रकृति के मनोरम रूप को अपने हृदय में अंकित किया,
साथ ही मार्ग में स्थित दुकानों पर शोपिंग भी की, दुकानदारों ने हमें यहां का
प्रमुख पेय कहवा पिलाया, बावजूद इसके कि हमने उनसे कुछ नहीं खरीदा, लौटते हुए भी
कर्फ्यू के कारण श्रीनगर शहर में थोडी असुवधिा तो हुई, परन्तु वह अधिक न थी,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">खाना खाने के लिए एक
जगह रूके तो वहां पर मुझे शौकत नामक एक युवक दिखा, दुआ सलाम के बाद मैंने उससे भी
हालात के बारे में जानने की कोशिश की, उसने बताया कि उसका पूरा मकान ढह गया है, और
सरकारी इमदाद के नाम पर उसे महज 75000 रूपये मिले हैं, इस छोटी राशि की मदद से वह
अत्यंत ही क्षुब्ध था, उसने हमसे पूछा कि क्या इतने में मकान बन सकता है, परन्तु
हां उसने इस बात पर सहमति अवश्य जताई कि देर से ही सही परन्तु सेना ने मदद की है
लेकिन वह यह जोडना नहीं भूला कि सेना से लोग दहशतजदा है, सेना को उसकी सही जगह अर्थात
सीमा पर होना चाहिए न कि शहरों में, शहर की कानून व्यवस्था स्थानीय पुलिस के
हवाले कर देनी चाहिए, शौकत ने इस बात को लेकर संतोष जाहिर किया कि उसे 35 किलो
राशन मिल रहा है, जिसने उसकी थोडी मदद अवश्य की है, हांलांकि उसका कहना था कि 35
किलो राशन प्रति कार्ड की बजाय परिवार के सदस्यों की संख्या के आधार पर दिया
जाना चाहिए, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivgAsL6Q_McnMlaPiQk3uvDuz6joIRYz75NqfHftNEu4cG1nF8GI7r5VMRU7I3F1DZR_iMFUPlO8phcdsV-ILUpSZABEWELtqdLOGgUhJKzm-LWI0w9NHRTb2LrC4FzR4hG5oTT92MSCU/s1600/DSC_0393.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivgAsL6Q_McnMlaPiQk3uvDuz6joIRYz75NqfHftNEu4cG1nF8GI7r5VMRU7I3F1DZR_iMFUPlO8phcdsV-ILUpSZABEWELtqdLOGgUhJKzm-LWI0w9NHRTb2LrC4FzR4hG5oTT92MSCU/s400/DSC_0393.JPG" width="400" /></a><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अगले दिन हमें
सोनमर्ग जाना था, सुबह एक बार फिर हम लोग जल्दी उठे, सौभाग्य से आज हमें उस
इलाके से होकर नहीं जाना था, जहां पर कर्फ्यू लगा हुआ था, लिहाजा आज कोई तकलीफ नहीं
हुई, सोनमर्ग में हमारी टैक्सी ने स्टैंड तक छोडा, उसके आगे भ्रमण के लिए हमें
घोडों से जाना था, इस स्टैंड से ही देखने पर सुदूर पर्वत की चोटियों पर बिखरी
बर्फ उसे मनमोहक बना रही थी, तो आसमान से उस पर गिर रही सूर्य की सुनहली किरणे उसे
एक नई आभा देने को तत्पर दिख रही थी, हम लोगों ने घोडे वालों से बात की और आगे बढ
चले, रास्ता कुछ दूर तक तो ठीक था, उसके बाद पहाडो पर चढाई का रास्ता संकरा हो
चला था, घोडो की एक आदत होती है कि वे खाई की तरफ के पतले रास्ते पर चलना अधिक
पसंद करते हैं, लिहाजा रह रह कर लोगों की चीखें निकल रही थी, रास्ते में घोडे का
मालिक हमें उन स्थलो के बारे में जानकारी दे रहा था, जहां विभिन्न फिल्मों की
शूटिंग हुई थी, रोमांच से भरा यह रास्ता लगभग डेढ घंटे की चढाई के पश्चात जब
समाप्त हुआ तो हमें कोई खास खुशी नहीं हुई, दरअसल हमें बताया गया था कि हमें ग्लेशियर
के पास ले जाया जा रहा है, साथ में दो स्लेजिंग कराने वाले भी चल रहे थे, हम
पहुंचे भी ग्लेशियर पर, परन्तु यह काफी गंदा और धूल से नहाया हुआ था, जिस पर
खेलना तो दूर, छायाचित्र लेने का भी मन नहीं हो रहा था, हां थोडी ही दूर पर खडे
पहाड पर बर्फ की धवल चादर अवश्य लिपटी हुई थी, उस पर वह बर्फ थी, जो अभी महज आठ
दस दिन पहले गिरी थी और बिल्कुल ताजातरीन थी, जिस तक अभी तक कोई नहीं पहुंचा था, परन्तु
उस तक जाने का रास्ता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>न केवल कठिन था वरन
छोटे-बडे पत्थरों से आच्छादित भी था, यहां से लौट जाने पर कुछ भी हासिल नहीं
होता, लिहाजा हम लोगों ने पहाड पर चढकर उस ताजा बर्फ तक जाने का निर्णय लिया, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzpH-SxVv16iPlSDnCoiG-NJ8lBhruROXL3xYmkwZ8H3CIuYh-aaZmlxOeTgc3Jt_NHeHx58oJeofct52APqKu9rFis9CGYsoaqyCoRrb9NkiKFsArGRZtP1HzNJB5ECYsD28ixC2chxs/s1600/DSC_0358.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzpH-SxVv16iPlSDnCoiG-NJ8lBhruROXL3xYmkwZ8H3CIuYh-aaZmlxOeTgc3Jt_NHeHx58oJeofct52APqKu9rFis9CGYsoaqyCoRrb9NkiKFsArGRZtP1HzNJB5ECYsD28ixC2chxs/s400/DSC_0358.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">निर्णय सरल था परन्तु
उस पर अमल कठिन, थोडी दूर चलने पर ही लोगों के पसीने छूटने लगे, याद रखें कि साथ
में चार बच्चे भी थे, फिर पहाड की चोटी जितनी निकट लगती थी उतनी थी नहीं, उस पर
उसके ऊपर पडी पत्थरों के छोटे बडे टुकडे, जिन्में से सभी स्थिर न थे, जरा सा भी
असंतुलन होने पर नीचे टपक आने का खतरा मौजूद था, परन्तु बच्चों ने खासतौर से
अधिक हिम्मत का काम किया और हम लोग अपनी मंजिल तक पहुंचने में कामयाब रहे, यह
लगभग ढाई से तीन किलोमीटर की ट्रैकिंग थी, जोकि पहाडी पर आसान न थी, यहां खूबसूरती
से सजे अनछुए बर्फ थे, वहां से निकलने वाले झरने थे, नीचे गहरी घाटी थी, यहां से
देखने पर लगता था, मानो किसी चित्रकार ने कोई खूबसूरत चित्र बनाया हो, हमने वहां
खूब मस्ती की, खूब खेले और तस्वीरे खिंचवाई, इधर घोडे वाला हलकान हुआ जा रहा था,
क्योंकि अंधेरा छाने को था और रास्ता पूरी तरह से सूनसान, इस बात का आभास होते
ही हमने भी तत्परता से नीचे उतरने का निर्णय लिया, पहाडी से उतरते हुए ही हमें
जाकर आभास हुआ कि हम कितनी दूर तक ऊपर आ चुके थे, उतरते हुए और अधिक सावधानी की
आवश्यक्ता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>थी, परन्तु थोडी चोटों के
पश्चात हम लोग सहजता से नीचे आ गए और घोडो पर बैठ वापस टैक्सी स्टैंड की ओर चल
पडे, ग्लेशियर के पास खाने पीने को कुछ भी नहीं था, एक लडकी कहवा अवश्य बेच रही
थी, पर इसके अतिरिक्त कुछ नहीं, वापस लौटते हुए हम सबके शरीर दुख रहे थे, हम सोच
रहे थे कि हमने दुस्साहस तो किया, परन्तु क्या यह उचित था, लेकिन चूंकि सब सही
रहा इसलिए कष्ट से अधिक दिन का रोमांच सुख प्रदान कर रहा था,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif0Bjf_nKzEDYt2ZO1yR-DclmftJ4mJlUbBv3wZqsly7gfPjkhID8tmPzDoWJhoP1KFdjTqwoWtrUy1qWq9ZvKnNK4XNML0Runw7iql0nRW9gZTkPG7qGCmOPHAzAYy_Fdq9ZDW5pQYh0/s1600/DSC00102.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif0Bjf_nKzEDYt2ZO1yR-DclmftJ4mJlUbBv3wZqsly7gfPjkhID8tmPzDoWJhoP1KFdjTqwoWtrUy1qWq9ZvKnNK4XNML0Runw7iql0nRW9gZTkPG7qGCmOPHAzAYy_Fdq9ZDW5pQYh0/s320/DSC00102.JPG" width="320" /></a><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #cc0000;">इससे पहले कि हम
होटल वापस लौटते हमारे ड्राइवर तारिक ने हमें बताया कि कल मोहर्रम है और अधिक
संभावना है कि दिन में लगभग पूरे शहर में कर्फ्यू रहेगा, इसलिए पहलगाम के लिए हमें
सुबह जितनी जल्दी हो सके निकल जाना चाहिए, हमें क्या था हमने कहा कि भाई हम तो
घूमने आए हैं, सुबह साढे छः बजे ही चले चलते हैं, लेकिन अगले दिन तारिक लगभग सात
बजे आया और फिर हम वहां से पहलगाम के लिए निकल पडे, रास्तें में नाश्ता करके आगे
बढे तो हमें केसर के खेत दिखाई दिए, केसर एक विशेष फूल से निकाला जाता है और यह
दुनिया का सबसे मंहगा मसाला माना जाता है, एक ग्राम केसर का मूल्य लगभग 250 रूपये
तक होता है, हम किसान केसर नामक दुकान पर<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>रूके और केसर, अखरोट तथा अन्य मसाले खरीदे, तारिक ने हमें बताया कि केसर
में मिलावट आम है, मक्के के रेशों को केसर के जल में भिगो कर सुगंधित किया जाता
है, फिर एक खास रसायन मिलाकर नकली केसर तैयार किया जाता है और बाजार में सस्ते
दामों पर भी बेच दिया जाता है,</span> </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अभी थोडा ही आगे बढे
थे कि तारिक ने एक दुखद सूचना दी, तारिक ने बताया कि बडगाम नामक जगह पर सेना के
जवानों ने दो निर्दोष लोगों की हत्या कर दी है, हमें यकीन नहीं हुआ कि ऐसा कुछ हो
सकता है, हमें लगा कि वे आतंकवादी रहे होंगे जिन्हें यह सामान्य नागरिक बता रहा
है, परन्तु फिर उसने आगे बताया कि वे लोग, जिनमें से एक की उम्र महज सत्रह साल
थी, कार से कहीं जा रहे थे, और हेडफोन पहना हुआ था, शायद गाना सुन रहे होंगे, सेना
के जवानों के रोकने पर भी वे नहीं रूके तो गोलियां चला दी गई, जिसमें दो लोगों की
मौत हो गई, मुझे अजीब सा लगा, सेना ऐसे तो नहीं कर सकती है, फिर मैंने सोचा कि
शायद यह कुछ मनगढंत बता रहा हो, थोडा आगे बढे तो मुझे एक अखबार वाला दिखा, मैंने टैक्सी
रोककर अखबार खरीदा, जिसमें पहली ही खबर थी कि सेना ने दो निर्दोष नागरिकों की हत्या
कर दी है, मेरे लिए यह सूचना विस्मयजनक थी, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">कुछ और शापिंग करते
हुए हम लोग लगभग ग्यारह बजे पहलगाम पहुंचे, पहलगाम में दो स्टैंड हैं एक घोडों
का स्टैंड तथा एक टैक्सी स्टैंड, दोनों अगल बगल ही हैं, बस बीच में एक सडक है, पहले
हम घोडो के स्टैंड पर पहुंचे, एक बार फिर से घोडों पर बैठने की बारी थी, इस बार
हमें कश्मीर वैली और बैसरान नामक स्थलों को देखने के लिए जाना था, कश्मीर वैली
तो एक स्थल विशेष से पहलगाम कस्बे को निहारने भर का नाम है, परन्तु बैसरान एक
खास जगह है, एक बडे से मैदान के चारो तरफ वृक्ष और पर्वत इस अनुक्रम में अवस्थित
हैं कि ऐसा लगता है कि मानो ईश्वर ने स्वयं आकर यहां चित्रकारी की हो, अद्भुत
दृश्य था, इस जगह को कश्मीर का स्विटजरलैंड भी कहा जाता है, यहां अनेक प्रकार के
खेल है, एक बडे बैलून में बैठाकर घुमाया भी जाता है, एक दो रेस्टारेंट हैं और साथ
में प्रकृति का भरपूर सौन्दर्य, जिसे घंटों बैठ कर निहारा जा सकता है, परन्तु
समय की अपनी सीमाएं है, लिहाजा थोडा समय बिताने के पश्चात हम यहां से लौट लिए,
बैसरान तक पहुंचने का रास्ता अधिक दुष्कर है, रास्ते में कई जगह ऐसा लगता है
मानों घोडे न अब गिराया कि तब, परन्तु ये घोडे प्रवीण होते हैं, पहलगाम ही वह स्थल
है जहां से अमरनाथ के लिए घोडों से लगभग दो दिनों की यात्रा आरम्भ की जाती है, और
उस समय यात्रा में प्रयोग होने वाले घोडे यही होते हैं, कहने की आवश्यक्ता नहीं
कि वह यात्रा कही अधिक दुर्गम होती है, अतः यहां अधिक चिन्ता की आवश्यक्ता नहीं
होती, परन्तु भय तो भय है, वह तर्कों को कहां सुनता है, </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAWnvu3dmCQqJC2Njitq6f8qMuQ6U-j5gwbo-bEtlBqlRoE2qCowFIgrYzGO2ciqgt4WKrpvNM42AGl-6owSTyj3q0RiiewKQqWum5M42T7ME4TbdZFZLM9xjFQ_OUMqeQpp3JKJ3zvbk/s1600/DSC_0579.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAWnvu3dmCQqJC2Njitq6f8qMuQ6U-j5gwbo-bEtlBqlRoE2qCowFIgrYzGO2ciqgt4WKrpvNM42AGl-6owSTyj3q0RiiewKQqWum5M42T7ME4TbdZFZLM9xjFQ_OUMqeQpp3JKJ3zvbk/s400/DSC_0579.JPG" width="400" /></a></div>
<span style="mso-bidi-language: HI;"></span><br />
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">पहलगाम के टैक्सी
स्टैंड की व्यवस्था मुझे काफी अच्छा लगी, यहां पर सभी स्थलों (प्वाइंट्स) के
नाम, गाडी का प्रकार और उसका रेट लिखा हुआ है, जहां एक ओर घोडे वालों से खूब
मोलभाव हो सकता है, वहीं टैक्सी स्टैंड पर इसकी कोई संभावना नहीं, यहां से टैक्सी
लेकर हम लोग बेताब वैली नामक जगह पर घूमने गए, रास्ता छोटा है, परन्तु है बेहद
ही खूबसूरत, पहाड और नदी के संगम के अतिरिक्त यह स्थल चिनार के खूबसूरत वृक्षों
से भी सज्जित होता है, रास्ते में कई जगह हमें लगा कि यही उतरकर नयनाभिराम करना
चाहिए, परन्तु ड्राइवर ने कहा कि वहीं चलिए, बेताब वैली पहुंचकर लगा कि मानों हम
किसी और लोक में आ गए हो, ऐसे खूबसूरत दृश्य हमने अपने जीवन में पहले कभी नही
देखे थे, देखे भी होंगे तो सिर्फ फिल्मों में, बेताब पिक्चर के कुछ दृश्यों की
शूटिंग होने के कारण इस स्थल का नाम बेताब वैली पड गया है, दृश्य ऐसे कि वर्णन
को शब्द नहीं, पर्वत, जंगल, नदी, मकान सभी का बेहतरीन समन्वय, साथ में चिनार के
पेडो के सुनहले रंग, सौन्दर्य के क्या कहने, यहां से जाने का मन तो नहीं हो रहा
था, परन्तु दूसरा कोई चुनाव नहीं था, यहां से आगे बढे तो एक क्लब था, वहां से
निकले तो एक पार्क था, भीतर गए तो यह भी अद्भुत, तरह तरह के झूलों को अपने आंगन
में समाए प्रकृति की यह नैसर्गिक गोद, जिसमें खेलकर खासतौर से बच्चे तो अत्यधिक
प्रसन्न थे, पहलगाम में हमारा स्थानीय टैक्सी ट्राइवर नौशाद था, उसने बताया कि
उसका नम्बर तीन दिनों के बाद आया है और हमारी इस यात्रा से उसे कुल सात सौ रूपये
मिलेंगे, जिसमें से सौ रूपये टैक्सी स्टैंड पर देने पडेगे, बेताब वैली और आर ओ
वैली जाने का कुल किराया 1450 रूपये था, हमने उससे कहा कि वह हमें आर ओ वैली भी ले
चले, इस पर उसने जो कहा, उसकी जितनी प्रशंसा की जाए कम है, उसने कहा कि साहब मैं
तो ले चलूंगा, मुझे छः सात सौ रूपये और भी मिल जाएंगे, परन्तु मेरा सुझाव है कि
आप न जाएं, क्योंकि जहां मैं आपको छोडूंगा वहां से आपको पैदल या घोडे से ऊपर जाना
पडेगा, चूंकि हल्की बारिश हो गर्इ है, इसलिए रास्ता फिसलन भरा हो गया है, अतः
वहां जाना उपयोगी न होगा, हमने उसके सुझाव को मान लिया और आर ओ वैली नहीं गए, परन्तु
जरा सोचिए जिसका नम्बर तीन दिन बाद आया हो और शायद तीन चार दिन बाद ही पुनः आए,
उसने पर्यटक के बारे में सोचा, स्वयं के आर्थिक लाभ के बारे में नहीं, वह निश्चित
रूप से साधुवाद का पात्र है, अब शाम हो रही थी, लौटना भी था, तो लौटे भी, परन्तु
मार्ग में एक बुरी खबर प्रतीक्षा कर रही थी,</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimewxSm9P4FQuBjZbIVqapKAhCaZH4mV9UMn8W3_BpOLClgzxNuoKIZKF6soOyCMZaZeL6wPOWtuK0t7v3pWpxrPEJ2YRrGHOkd5kAhw5eyQ4jNThr9sv50UKLt3uv0kA0fg0X6TofipU/s1600/DSC_0661.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimewxSm9P4FQuBjZbIVqapKAhCaZH4mV9UMn8W3_BpOLClgzxNuoKIZKF6soOyCMZaZeL6wPOWtuK0t7v3pWpxrPEJ2YRrGHOkd5kAhw5eyQ4jNThr9sv50UKLt3uv0kA0fg0X6TofipU/s400/DSC_0661.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">लौटते समय तारिक ने
बताया कि दो निर्दोष लोगों की हत्या के विरोध में कल हडताल की घोषणा की गई है,
फलतः कल सारे बाजार बंद रहेंगे, इस खबर से हमें बडा दुख हुआ क्योंकि अगले ही दिन
हमने बाजार तथा श्रीनगर शहर के कुछ अन्य स्थलों को घूमने का कार्यक्रम रखा हुआ
था, तारिक ने कहा कि यदि बाजार खुले हुए तो वह हमें फोन करेगा, हम खा पी के होटल
पहुंचे, चूंकि दिन भर के थके हुए थे, लिहाजा सबको शीघ्र ही नींद आ गई, अगले दिन हम
लोगों को हाउसबोट पर जाना था, अचानक से रात के ग्यारह बजे मुझे याद आया कि कैमरे
की बैटरी तो चार्ज् कर ली जाए, परन्तु ढूंढने पर पता चला कि कैमरे का कवर तो है,
परन्तु कैमरा कहीं नहीं है, काफी ढूंढने पर भी कैमरे का कुछ पता नहीं चला, कैमरे
से अधिक उसमें खींची गई तस्वीरों की चिंता थी जोकि अमूल्य थी, तय हुआ कि सुबह
तारिक से पूछा जाएगा शायद उसकी गाडी में रह गया हो, करवटें बदलते किसी तरह से सुबह
हुई, तारिक को फोन किया तो उसने देखकर बताया कि हां कैमरा उसकी गाडी में ही है,
जानकर दिल को सुकून मिला, यहां तारिक के लिए यह कह देना अत्यंत ही आसान था कि
कैमरा वहां नहीं है, परन्तु उसकी इमानदारी अत्यंत ही प्रशंसनीय रही, और एक दिन
के बाद उसने वह कैमरा हमें लौटा दिया, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अगले दिन हमें शेख
पैलेस नामक हाउसबोट में ठहरना था, श्रीनगर के हाउसबोट एक स्थान पर स्थिर रहते
हैं, जबकि केरल के बैकवाटर में हाउसबोट अपेक्षाकृत छोटे होते है और वे तैरते हैं,
हाउसबोट में जाने के लिए शिकारा (नाव) की आवश्यक्ता पडती है क्योंकि हाउसबोट
जमीन से जुडे नहीं होते हैं,</span><span lang="HI" style="mso-bidi-language: HI;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">हम भी इसी प्रकार से वहां पहुंचे, हाउसबोट के भीतर घुसते ही
उसकी खूबसूरती ने सभी को मंत्रमुग्ध कर दिया, पूरी तरह लकडी से बने और खूबसूरत
नक्काशी से सजे हाउसबोट के भीतर वह सबकुछ था, जोकि किसी भी आदर्श घर में होना
चाहिए, बेहतरीन ढंग से सजे ड्राइंग रूम, डाइनिंग रूम, खूबसूरत स्नानागार और किचेन
और उस पर हाउसबोट के बालकनी से डल झील का नजारा, सचमुच अद्भुत, अविस्मरणीय.
हाउसबोट में चाय पीने के पश्चात, बिना अधिक समय नष्ट किए हम लोग शिकारा से डल
झील की सैर के लिए निकल पडे,</span> </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifPXW9jqEQzKfYLH7e9kJ8X5H8OtdRAOg6dj-Tc5fJ6SoGeOmvn5f1sudAkGInT0cY-6_O7RWDpaU4Jb0Bv8RUgrfnkQ9i0q7yQtyybO78jHj_FaDtt01msIPXOhzt6X8LcKximII09do/s1600/DSC_0797.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifPXW9jqEQzKfYLH7e9kJ8X5H8OtdRAOg6dj-Tc5fJ6SoGeOmvn5f1sudAkGInT0cY-6_O7RWDpaU4Jb0Bv8RUgrfnkQ9i0q7yQtyybO78jHj_FaDtt01msIPXOhzt6X8LcKximII09do/s320/DSC_0797.JPG" width="320" /></a><span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">डल झील एक बहुत बडी
झील है, लिहाजा पूरे डल झील की सैर तो नहीं ही की जा सकती थी, परन्तु फिर भी
शिकारा से हम कुछ स्थलों पर गए, जैसे कि वेजीटेबल मार्केट, जहां पानी के ऊपर
शब्जियां उगाई जाती है, मीना बाजार – जहां पर झील की सतह के ऊपर ही दुकानें बनाई
गई हैं, चार चिनार, जहां चिनार के चार वृक्ष खूबसूरती से जमें हुए है, एक स्पोर्ट्स
सेन्टर भी और तरह तरह के फव्वारे आदि आदि, परन्तु इसमें जो सबसे अच्छी बात
मुझे लगी वह यह कि शिकारे पर सैर करते हुए कई व्यापारी/दुकानदार अपनी नाव पर आपको
सामान बेचने आ जाते हैं, कोई चिप्स, कुरकुरे बेचने आ रहा है, तो कोई आर्टिफिशियल
ज्वेलरी, कोई तन्दूरी टिक्का बेच रहा है तो कोई केसर और अखरोट, बेहद ही दिलचस्प,
ऐसा तो हमने कभी सोचा भी न था, बहरहाल लगभग तीन घंटे की सैर के पश्चात हम लोग
वापस हाउसबोट पर लौट आए, शाम को हाउसबोट के मालिक श्री आजाद मोहम्मद चानू से
मुलाकात हुई, श्री आजाद एक पढे लिखे व्यक्ति हैं, वे दिल्ली में भी रहे चुके है,
उनसे कश्मीर के हालात पर विस्तार से चर्चा हुई, </span></span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjn3SHQvqFqatCF_achjfHziw_xFCqj5_eZKtxc-H-9Ho-VTSvk3bMRHcN4sTYQKsXkOu3w9ccukUQmvc_J206tNRkP1EfYt1RLcUNSFugdsE57VrWgdn2NpD92nLCfIlzv8YC58tm0a4/s1600/DSC_0916.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjn3SHQvqFqatCF_achjfHziw_xFCqj5_eZKtxc-H-9Ho-VTSvk3bMRHcN4sTYQKsXkOu3w9ccukUQmvc_J206tNRkP1EfYt1RLcUNSFugdsE57VrWgdn2NpD92nLCfIlzv8YC58tm0a4/s400/DSC_0916.JPG" width="400" /></a></div>
<span style="mso-bidi-language: HI;"></span><br />
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बकौल आजाद, कश्मीर
में निर्दोष नागरिकों की हुई हत्या कोई पहली वारदात नहीं है, ऐसा यहां अक्सर ही
होता रहता है, सेना कुछ भी कर सकती है, उन्हें हत्या करने की आजादी है, उसकी कोई
जांच नहीं होती और न ही उसके विरूद्ध कोई शिकायत कर सकता है, आजाद के अनुसार तो
लगभग दो लाख कश्मीरी अब तक मारे जा चुके हैं, काफी लापता भी हैं, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हमने कहा कि बाढ में
तो सेना ने काफी मदद की है तो इस पर उन्होने बताया कि शुरूआत के चार दिन तो सेना
कहीं थी ही नहीं, तत्पश्चात जब वे आए तो उन्होंने बाहरी लोगों और पर्यटकों को बचाने
में अधिक रूचि ली और स्थानीय नागरिकों को बचाने का कोई उपक्रम नहीं किया, मैंने
कहा कि हेलीकाप्टर से सामान गिराते तो हम सबने टीवी पर देखा है, इस पर आजाद का
कहना था कि हां उन्होंने गिराए, परन्तु एक तो सामान की मात्रा कम थी, दूसरे अधिक
ऊंचाई से गिरने के कारण वे खराब हो जाते थे, उन्होंने पूछा कि आप ही बताइये कि
ऊंचाई से पानी की बोतल गिराने पर उसका क्या होगा, उन्होंने बताया कि यहां
हाउसबोट पर उन्होंने काफी दिनों के बाद सामान गिराना शुरू किया, वह भी डल झील में
अधिक गिरा, हाउसबोट्स पर कम, हमने पूछा कि आखिर उनकी निगाह में कश्मीर समस्या का
हल क्या है तो उनका कहना था कि सरहदें खोल देनी चाहिए, जब यहां के लोग पाक अधिकृत
कश्मीर में जाएंगे और वहां के हालात से रूबरू होगे तभी वे समझ सकेंगे कि यहां के
हालात वहां से कितने बेहतर हैं, हमने हालात पर और कुरेदा कि यहां तो आधारभूत ढांचे
की बेहद कमी है, यहां एक सिनेमाहाल तक नहीं है, एक महत्वपूर्ण पर्यटन स्थल होने
के बावजूद शराब की महज दो दुकाने हैं, सडकें बेहतर नहीं, और न ही कोई बहुमंजिला
इमारत ही नजर आती है, रोजगार के लिए सिर्फ पर्यटन है, शहर में या इसके आस पास कोई
फैक्ट्री, कोई उद्योग धंधा नहीं है, </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWrt1Wwvcu7Akh9NUgO0IYlFJKbR312fzb2vyrE32_NvHZ8ZjU8Ki_9tLVYk_tth9sIRBp0WouivcKCQsFmJD-3pQZ6crUnoCSSvS2X1oaTqGweNBuBPh8svxM41Ubh5sAhxK8dB09U1o/s1600/DSC_0979.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWrt1Wwvcu7Akh9NUgO0IYlFJKbR312fzb2vyrE32_NvHZ8ZjU8Ki_9tLVYk_tth9sIRBp0WouivcKCQsFmJD-3pQZ6crUnoCSSvS2X1oaTqGweNBuBPh8svxM41Ubh5sAhxK8dB09U1o/s400/DSC_0979.JPG" width="400" /></a></div>
<span style="mso-bidi-language: HI;"></span><br />
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">इस पर आजाद का कहना
था कि यदि हम आपको वही माहौल दे देंगे जोकि दिल्ली में है तो यहां कि नैसर्गिकता
का क्या होगा, कश्मीर अपने नैसर्गिक रूप में ही सही है, और वही उसकी मौलिकता है,
उन्होंने एक उदाहरण देकर समझाया, कहा कि पहले अमरनाथ यात्रा में यात्रियों की
संख्या सीमित थी, चंद साधू ही आते थे, अब इसका पर्याप्य व्यावसायीकरण हो गया
है, फलतः अमरनाथ में एक हैलीपैड बना दिया गया, अब इस हैलीपैड और अधिक संख्या में
लोगों के जाने के कारण शिवलिंग अधिक तेजी से पिघल जाता है, उन्होंने बताया कि वे स्वयं
पांच बार अमरनाथ की यात्रा कर चुके हैं और अन्तर स्वयं देख और महसूस कर रहे हैं,
मुझे उनके इन तर्को में पर्याप्त दम लगा, प्रकृति से अधिक खिलवाड निश्चित रूप से
घातक है और उसे ही क्षति पहुंचाता है, बहरहाल आजाद का हमने धन्यवाद किया उनसे
विदा ली और तत्पश्चात सोने के लिए चले गए, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अगले दिन हमें वापस
दिल्ली लौटना था, मन नहीं हो रहा था फिर भी, सुबह तैयार होकर लगभग ग्यारह बजे हम
लोग निशात बाग घूमने के लिए गए, मुगल गार्डेन की भांति यह भी अत्यंत ही खूबसूरत
बाग है, तरह तरह के पुष्प, चिनार के खूबसूरत वृक्ष और अनेक प्रकार के फौव्वारे
इसे और भी खूबसूरत बना रहे थे, हमने यहां लगभग एक घंटे का समय व्यतीत किया और
वापस एअरपोर्ट की ओर चल पडे, श्रीनगर एअरपोर्ट पर द्विस्तरीय सुरक्षा जांच है अतः
समय थोडा अधिक लग जाता है, परन्तु वहां के हालात देखते हुए यह उचित ही है, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYnwK7S7RKJh1O7jytqcA9g4NEQNZZA4Zhf_2AHHCrVQ2901EqceUl67MHsYD8ffxqpI7ItKOOtOWVA_p2Hq6HgZMhZrWfGk_FUtFls1Gk81jflKOuOLtdTPcI5OrjluzRfG4uG-Ue-s4/s1600/DSC09908.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYnwK7S7RKJh1O7jytqcA9g4NEQNZZA4Zhf_2AHHCrVQ2901EqceUl67MHsYD8ffxqpI7ItKOOtOWVA_p2Hq6HgZMhZrWfGk_FUtFls1Gk81jflKOuOLtdTPcI5OrjluzRfG4uG-Ue-s4/s320/DSC09908.JPG" width="320" /></a><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">लौटते हुए हम अपनी
खूबसूरत स्मृतियों में खोए हुए थे, परन्तु इतने पर विराम कहां जैसे चिनार के
वृक्ष के पत्ते अपने अन्त समय में भी सौन्दर्य बिखेरते रहते हैं, उसी प्रकार
यात्रा के अन्त में वायुयान से बाहर का दृश्य अत्यंत ही रोचक और रमणीय था,
पर्वत श्रंखलाएं, बादलों से मिलकर एक परीलोक सा निर्मित कर रही थी, और हम उसमें
खोए ही चले जा रहे थे,</span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अन्ततः दिल्ली लौट
कर मैंने अखबारों को टटोला, बडगाम की घटना चौथे पांचवे पन्ने के कोने में मिली,
वित्त मंत्री ने कहा था कि निष्पक्ष जांच की जाएगी, जिसे कश्मीर में किसी ने न
ही सुना, समझा या पढा, आने के दो दिन बाद पता चला कि सेना ने अपनी गलती मान ली है
और निर्दोष मृतकों के परिजनों को दस दस लाख रूपये मुआवजा देने की बात कही है, जिसे
उन्होंने ठुकरा दिया है, </span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></span></div>
<span style="color: #cc0000;">
</span><div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: blue;">कश्मीर से लौटने के
बाद मैं इस निष्कर्ष पर अवश्य पहुंचा कि वहां के लोग बुरे नहीं जैसा कि यहां
समझा जाता है बल्कि वे तो हमसे भी अधिक सरल है, छल-कपट ने वहां तक अभी पूर्णतः
प्रवेश नहीं किया है, हां यह अवश्य है कि कश्मीर के लोगों में सेना के<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रति अविश्वास है, और इस प्रकार की घटनाएं
उसे और बल प्रदान करती हैं, साथ ही सेना की बात, देश के सरकार की बात वहां के
अखबारों में प्रमुखता से नहीं छपती, कश्मीर के आम लोग शांतिप्रिय और ईश्वर से
डरने वाले हैं, जरूरत है कि उनके भीतर विश्वास पैदा करने की, अपनापन पैदा करने
की, उन्हें समझाने की और बताने की कि वे इसी देश के नागरिक हैं और उनका हक भी देश
के किसी अन्य भाग के नागरिकों के समान ही है, ताकि वे इस देश को अपना समझ सकें और
हम सभी मिलकर रह सकें,</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: magenta;"><b>(मनोज) <span style="mso-spacerun: yes;"></span><span style="mso-spacerun: yes;"></span></b></span><span style="mso-spacerun: yes;"></span><span style="mso-spacerun: yes;"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-31909169107994529812014-08-30T12:36:00.000-07:002014-08-30T12:36:53.800-07:00मेरा खाता - भाग्य विधाता <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="_5pbx userContent" data-ft="{"tn":"K"}" id="js_32" style="text-align: justify;">
<div class="text_exposed_root text_exposed" id="id_54022482083319c74984367">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPtecg7Ow_GtPP-wsrmei5Io1p9oMd-VUaYX9IrYHcOZ67d03dFH_RmnSSEGzuQZtXsWURpguR2SKHg5Dr93gJ5uOpDQ-cyXQeFHglO5dVt3_OEhXvkguhsGVvYaRof22kHrByI8dTRqI/s1600/pradhan-mantri-jan-dhan-yojna-logo-120x120.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPtecg7Ow_GtPP-wsrmei5Io1p9oMd-VUaYX9IrYHcOZ67d03dFH_RmnSSEGzuQZtXsWURpguR2SKHg5Dr93gJ5uOpDQ-cyXQeFHglO5dVt3_OEhXvkguhsGVvYaRof22kHrByI8dTRqI/s1600/pradhan-mantri-jan-dhan-yojna-logo-120x120.png" height="200" width="200" /></a><span style="color: blue;">मित्रों,
कभी कभी मेरे मन में एक प्रश्न उठता है कि क्या एक बैंक खाता किसी गरीब
की समस्यााओं को सुलझा सकता है ? और जवाब ढूंढने पर मेरे मन में ही जो जवाब
सूझता है, वह है नहीं !!! संभवतः एक बैंक खाता किसी गरीब का कुछ खास भला
नहीं कर सकता,</span><br />
<br />
<span style="color: #cc0000;">परन्तु क्या एक बैंक खाता किसी व्यक्ति को कुछ
आत्मविश्वास प्रदान कर सकता है ? क्या एक बैंक खाता किसी व्यक्ति को कुछ
वित्तीय समझ प्रदान कर सकता है ? क्या वह किसी व्यक्त्िा में बचत की उन
आदतो को बढावा दे सकता है ? जो उसके वक्त जरूरत काम आ<span class="text_exposed_show"> सके, तो जवाब यकीनन हॉ ही होगा.</span></span><br />
<br />
<div class="text_exposed_show">
<span style="color: blue;">अब यदि इस खाते के माध्यम से आवश्यक्ता पडने पर एक छोटी राशि ही सही,
परन्तु कुछ अधिविकर्ष (ओवरड्राफ्ट) की सुविधा मिल जाए तो, और उसके बाद फिर
यदि इसमें दुर्घटना बीमा जैसे शब्द जोड दिए जाएं, जिससे कि किसी परिवार के
किसी सदस्य की यदि अकस्मात मृत्यु हो जाए अथवा वह किसी दुर्घटना का शिकार
हो जाए तो पीडित परिवार को एक लाख रूपये मिल सकें, तो कैसा होगा ? मित्रों,
वह एक लाख रूपये घर के मृत सदस्य को तो वापस नहीं ला सकते, परन्तु उस
परिवार को एक आर्थिक पुर्नजीवन प्रदान करने में यह एक लाख रूपये अवश्य
सक्षम हो सकते हैं, जिसके लिए आप भागीदार होने जा रहेे हैं, मित्रों,
कदाचित उस एक लाख रूपये का मूल्य वह गरीब ही बेहतर समझ सकता है, जिसके ऊपर
वह विपत्ति आन पडी हो, और यदि इतना कुछ होता हो तो यही खाता किसी गरीब के
लिए एक सार्थक सम्बल बन कर खडा हो जाता है, अतः आज जबकि देश के
प्रधानमंत्री ने धन जन योजना के माध्यम से देश के सभी गरीबों को इससे जोडने
की योजना बनाई है, तो यह हम सभी का दायित्व बन जाता है कि हम उस आह्वान को
सकारात्मक ढंग से लें और अधिक से अधिक लोगों को अपने साथ इस खाते के
माध्यम से जोडें,</span><br />
<br />
<span style="color: #cc0000;">हां मैं मानता हूं कि समस्याएं हैं, बैंको के भीतर
स्वतः कई प्रकार की समस्याएं विद्यमान हैं, शाखाओं में कर्मचारियों की
संख्या कम है, कई जगहों पर मूलभूत सुविधाओं का अभाव है, बैंक के कार्यकाल
के अतिरिक्त भी समय निवेशित करना पड रहा है, परन्तु यकीन जानिए यह सब कुछ
किसी गरीब की तकलीफों से अधिक कुछ भी नहीं है, जब किसी पीडित परिवार को एक
लाख रूपये का चेक प्राप्त होगा तब आज की ये सभी तकलीफें आपको गर्व करने का
अवसर प्रदान करेंगी,</span><br />
<br />
<span style="color: blue;">मित्रों, जब श्रीमति गांधी ने देश के बैंकों
का राष्ट्रीयकरण किया था, तो उसके पीछे की मूल भावना भी लाभप्रदता नहीं,
सामाजिक कल्याण की ही थी और यदि आज उस भावना को वर्तमान प्रधानमंत्री ने बल
प्रदान किया है, तो यह हम सभी का नैतिक दायित्व् भी बन जाता है कि उस भाव
को जीवंत कर सार्थकता प्रदान करें, <br /> .</span><br />
<span style="color: magenta;"><br /></span><span style="color: magenta;"> (मनोज)</span></div>
</div>
</div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-19692948678092976462014-05-04T13:00:00.000-07:002014-05-04T13:12:40.850-07:00धर्म क्या है ?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Mangal;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: justify;">
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG4N5VtOnDHN_Hj7OSGRS_ezi0UlhD6sBG6bhu7ybXOqfSxarMle10NKHc0PjEwaMuOAsHR11TrwyelvTKKxmUZ0RusZXGlefTRiXC51bTpJhI4rMF3D5lCtvwZucLCEQuNym7FlEDJZo/s1600/Religion.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG4N5VtOnDHN_Hj7OSGRS_ezi0UlhD6sBG6bhu7ybXOqfSxarMle10NKHc0PjEwaMuOAsHR11TrwyelvTKKxmUZ0RusZXGlefTRiXC51bTpJhI4rMF3D5lCtvwZucLCEQuNym7FlEDJZo/s1600/Religion.jpg" height="320" width="320" /></a><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आज हमारे एक मित्र ने पूछा
कि धर्म क्या है, तो सोचना पडा कि आखिर धर्म है क्या, मैंने मित्रों, अपनी पाठ्य
पुस्तक में एक श्लोक पढा था, आपसे भी साझा किए लेता हूं –</span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">नैव राज्यं न राजासीन्न,
न दण्डो न दण्डिका</span></b></span><br />
<span style="color: #cc0000;"><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">धमैणैव प्रजा सर्वां,
रक्षंतिस्म परस्परम् </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">|”</span></b></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">कथन का तात्पर्य यह कि एक
समय ऐसा भी था, जब न तो कोई राजा था और न कोई प्रजा, न कोई कानून था और न ही कोई
दंड देने वाला, ऐसे में धर्म के माध्यम से ही प्रजा एक दूसरे की रक्षा किया करती
थी,</span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<span style="color: #990000;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मित्रों, उक्त श्लोक में
जिस धर्म की बात की जा रही है, वह है मानव धर्म</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> वही धर्म जो श्रेष्ठतम्
माना जाता है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> अब जरा सोचिए कि <span style="color: #38761d;"><b>जब
धरा पर मानव का उद्भव हुआ होगा, उस समय कौन सा धर्म था</b></span></span><span style="color: #38761d;"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> कोई नहीं ना</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;"> !!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> तो फिर इस धर्म को बनाया
किसने </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">? </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">और इसका औचित्य क्या
है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">
?</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> क्या कारण है कि उस वक्त जिस बच्चे का जन्म हुआ था वह बिना किसी के धर्म के था जबकि आज बच्चा जन्म लेते ही एक धर्म विशेष से बंध जाता है, इसके जवाब की सोचें
तो मेरे विचार से <span style="color: #38761d;"><b>धर्म का विकास ज्ञान</b></span></span><span style="color: #38761d;"><b> और<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> उससे उपजी मतभिन्नता से हुआ है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> जब मनुष्य का मस्तिष्क
विकसित हो रहा था, तो उसने</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">-</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अपने विचार बनाए, जिसे कुछ ने माना, कुछ ने नहीं</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> इन मान्यताओं के अपने
प्रणेता थे, जिन्हें ईश्वर के समकक्ष और आराध्य माना गया</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> फिर मान्यताओं के आधार पर
समूह निर्मित हुए, जिन्होंने अपने</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">-</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अपने ग्रंथ बनाए, पूजा पद्दति विकसित की और अपने</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">-</span></b></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #38761d;"><b>अपने भगवान गढे,</b></span> अब ये मान्यतायें
उनके मन मस्तिष्क पर इतनी हावी हो गई कि वे विपरीत विचार सुनने को कत्तई तैयार
नहीं थे, और इसी असहिष्णुता से विभिन्न धर्मों का उद्भव हुआ होगा,</span></span><br />
<br />
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अब प्रश्न उठता है कि इन
धर्मो की सामाजिक जीवन में आवश्यक्ता क्या है </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">? </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">और क्यों है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> तो मित्रों, सच तो यह है
कि <span style="color: #38761d;"><b>यदि धर्म पूर्ण रूप से अनावश्यक होता तो उसे कब का त्याग दिया गया होता,</b></span> परन्तु
ऐसा है नहीं, समाज में धर्म की अपनी आवश्यक्ता है, धर्म ने समाज के नियमों की
संरचना की और उसी के आधार पर समाज का विकास और व्यवस्था का संचालन भी हुआ,
नियमों को न मानने वालों को धर्म के आधार पर ही दंड की व्यवस्था भी की गई. धर्म
ने लोगों को डराने का भी काम किया और यह विश्वास विकसित करने मे सफलता पाई कि
धर्म को न मानने वाले अधार्मिकों को ईश्वर स्वयं दंड देता है, जिससे नैतिकता का
भी विकास हुआ, इसके अतिरिक्त चूंकि जन्म से पूर्व और मृत्योपरान्त का सत्य
अज्ञात है, अतः मैं कहूंगा कि धर्म ने उसे भी भुनाया, प्रत्येक धर्म ने अपने-अपने
मतों के अनुसार मृत्योपरान्त के उस अज्ञात सच की न केवल अपने अनुसार व्याख्या
की वरन लोगों के मन में उस व्याख्या को स्थापित भी किया</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> फलतः मृत्योपरांत स्थाई
शांति जिसे मोक्ष की संज्ञा दी जाती है, कि तलाश भी धर्म के माध्यम से की जाती
रही है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">यदि आज के समाज की बात करें
तो <span style="color: #38761d;"><b>आज का समाज दुःख, तकलीफों, गरीबी, बेरोजगारी, मंहगाई, भ्रष्टाचार जैसी अनेक
समस्याओं से जूझ रहा है</b></span></span><span style="color: #38761d;"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ऐसे में धर्म ही उन्हें जीने का हौसला देता है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> उनमें आशा का संचार करता
है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> उन्हें विश्वास दिलाता
है कि नहीं, यह सभी मुसीबतें स्थाई<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>नहीं है,
कहीं न कहीं उनका ईश्वर है, जो आएगा और उन्हें उनकी तकलीफों से मुक्ति दिलाएगा</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> तो धर्म एक जीवनदायिनी
शक्त्िा के रूप में विकसित हुई है, वह शक्त्िा जो लोगों के हृदय में विराजमान है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span></b></span></span><br />
<br />
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="color: #38761d;"><b></b></span>परन्तु दूसरी तरफ आज इसका
विध्वंसकारी रूप भी है, इसी धर्म के नाम पर समाज बंटा हुआ है, लोगों को ऐसा लगता
है कि सिर्फ उसके धर्म/ सम्प्रदाय/</span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">समाज का व्यक्ति ही उनका हित कर सकता है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> अन्य कोई नहीं और आज की
लोकतांत्रिक व्यवस्था में इसी विभेद का लाभ उठाया जाता है, और बंटे हुए समाज को
और बांटने का प्रबंध किया जाता है, और फिर यही विभेद अशांति और कलह का कारण बनता
है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> इसके अतिरिक्त अनेक स्वयंभू
अपने अलग-अलग सम्प्रदाय निर्मित करने में लगे हैं, जिससे धर्म के नाम पर ठगी बढी है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बहरहाल अंत में यही कहूंगा
कि <span style="color: #cc0000;"><b>धर्म एक विश्वास है, एक दर्शन है, एक जीवनदायिनी शक्ति है, जिससे प्रेरणा पाकर
यह समाज संचालित हो रहा है और आगे बढ रहा है</b></span></span><span lang="HI" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बावजूद इसके कि इस विश्वास पर निरंतर प्रहार हो रहे है</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">.</span></span></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: justify;">
</div>
<span style="color: blue;">
</span><br />
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: right;">
<span style="color: blue;"><b><span style="color: magenta;"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">(</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मनोज</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI;">)</span></span></b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-41779111555221260362014-04-22T12:16:00.003-07:002014-04-22T12:30:18.779-07:00चलो चर्चाया जाए - 2<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDYwRO35-5mI_OJJyn6-_A5eAV9szgd7hP-glAy5b6V4jOUuB_Vr3Y6O2JpVFbKLjS-cN2hZEp0Y2EPxQ_I_hrCtbmfkHQYx6vM5NSYPT_L549orS-U7PalYzZEpvCT7xFXrdeIADCqXE/s1600/Congress-is-bus16545.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDYwRO35-5mI_OJJyn6-_A5eAV9szgd7hP-glAy5b6V4jOUuB_Vr3Y6O2JpVFbKLjS-cN2hZEp0Y2EPxQ_I_hrCtbmfkHQYx6vM5NSYPT_L549orS-U7PalYzZEpvCT7xFXrdeIADCqXE/s1600/Congress-is-bus16545.jpg" height="224" width="320" /></a><span style="color: blue;">मित्रों, चुनाव अपने चरम पर है, लिहाजा उसके सतरंगी रूप भी रोज दिखाई दे रहे हैं, कुछ चेहरे जो कि अभी तक अस्पष्ट थे, अब थोडे स्पस्ट से दिखने लगे हैं, साथ ही <span style="color: #38761d;"><b>प्रधानमंत्री की कुर्सी की ओर चल रहे कदम कुछ तेजी से बढने लगे हैं,</b></span> मसला है कि चर्चा करें तो किस पर करें और किस पर न करें, चलिए आज चुनाव प्रचार के एक नए ढंग की चर्चा कर लेते है, वह जोकि मीडिया के माध्यम से होता है - </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><br /><br /><span style="color: red;">मित्रों, पिछले कुछ दिनों में भाजपा का मीडिया में प्रचार के प्रारूप को देखिए, पहले 12 अप्रैल को आप की अदालत में मोदी आते हैं, यह था मोदी का चुनावों के मध्य दिया गया पहला इंटरव्यू, सटीक समय पर, खूब चर्चा हुई, इलेक्ट्रानिक व प्रिंट मीडिया से लेकर सोशल मीडिया तक, फिर <span style="color: #38761d;"><b>उसके बाद मोदी के समर्थन में उतरे राज ठाकरे, पहले अर्णव गोस्वामी के साथ और फिर पूरे मीडिया पर छा गए, ध्यान दीजिएगा 17 अप्रैल और 24 अप्रैल को महाराष्ट्र की 19, 19 सीटों पर मतदान था/है. अतः इन इंटरव्यूज का सीधा अभिप्राय चुनाव प्रचार और मोदी जी को महाराष्ट्र में लाभ पहुचाना ही था,</b></span> </span></span><span style="color: red;"><span class="userContent"><span class="text_exposed_show">इस बात को भी
ध्यान में रखना होगा कि भाजपा का महाराष्ट्र में गठबंधन शिवसेना के साथ
है, मनसे के साथ नहीं, चुनाव से पहले, मोदीगान, भाजपा की गडकरी नीति है,
जिन्होंने मनसे को चुनाव में साथ देने के लिए मनाया हुआ है,<br /> </span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span style="color: red;"><br /></span><br /><span style="color: #38761d;"><b>अब सोचिए कि मोदी जी का नामांकन 24 अप्रैल को ही क्यों रखा गया है,</b></span> <span style="color: #38761d;"><b>जबकि पंडित गण भी तिथि के सम्बंध में भ्रमित हैं, तो भाइयों भूल गए क्या 24 अप्रैल को छठे चरण में 117 सीटों पर मतदान होना है, और इस दिन सारा मोदी का नामांकन होने से सारा मीडिया मोदीमय होगा, लोग टी.वी. देखे बिना तो रह नहीं सकते लिहाजा, नामांकन तो करना ही था, और प्रचार मुफ्त........</b></span> तो इसे कहते हैं, प्रचार की सही तकनीकि, अभी मोदी के इंटरव्यू हर चैनल पर छाए हुए हैं, कारण प्रचार, अब सोचिए वे इतने दिनों से प्रचार कर रहे हैं, पहले इंटरव्यू क्यों नहीं दिया था, डरते थे क्या, नहीं भाई, इसका तो सरल सा जवाब है, अापकी प्यास बढा रहे थे, ताकि अब जब ऐन मतदान के समय इंटरव्यू आए तो वह ताजातरीन हो और आप उसे देखने को विवश हों ......... अब आप कहेंगे कि यह विचार कुछ नया है क्या. तो मैं कहूंगा नहीं .... श्रीमान आधुनिक गांधी के प्रमुख क्षेत्र का चुनाव पहले था, लिहाजा वे बाजी मार चुके हैं, याद नहीं आ रहा ....तो हम याद दिलाए देते हैं ... </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><br /><span style="color: red;"><span style="color: #38761d;"><b>याद कीजिए, दिल्ली में मतदान के दो दिनों पूर्व कैसा स्वांग रचाया गया था, वह टैक्सी वाला भी भूल गया आप को, वह राजघाट पर बैठे आधुनिक गांधी ....</b></span> याद आया ना......आ ही गया होगा, तो मित्रों, सत्य तो यह है कि वह प्रचार का ही एक जरिया था, चुनाव प्रचार रूक जाने के पश्चात मीडिया में किया जाने वाला प्रचार, उन्हें मीडिया स्पेस मिला भी, परन्तु चूंकि वे पहले ही अनेक बार इस तरह के नाटक कर चुके हैं, लिहाजा मतदाताओं ने उन्हें कितनी गम्भीरता से लिया होगा, वह तो 16 दिसम्बर को ही पता चलेगा, </span><br /> <br />अब देखिए, हम गिरिराज के फिसलने पर ही अटके हैं, और जोशी जैसे विद्वान की असंयतता, उनकी प्रतिस्पर्धा, उनकी प्रतिद्वंदिता जो वैमनस्यता पर जाकर ठहरती लगती है, अभी तक उसी पर टिके पडे हैं, जी न्यूज से इंटरव्यू डिलीट तो किया पर प्रोफेसर साहेब यह भूल गए कि कैमरे दो थे, बहरहाल चुनाव है, चलता रहता है, आधुनिक गांधी को क्या बुरा मानना अगर मोहतरमा शाजिया जी की कम्यूनल जुबान भी थोडी फिसल ही गई तो .... <br /></span><span style="color: blue;"><span style="color: magenta;"> मनोज</span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-65425688219219871352014-04-11T11:55:00.001-07:002014-04-11T11:55:59.592-07:00चलो चर्चाया जाए - 1<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibB3QgsH_SKfm6urRlD07ptMq8C0AGl9G7tN18GukGZZAyvS3PLB-7YAv57ciNNIvdKIWODQb7BPf5tEyo_zihvKun_YkxA3ddGxnvMeFaFO8jhmNP18DgXA32stlayIewYLZlo29iUuo/s1600/index.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibB3QgsH_SKfm6urRlD07ptMq8C0AGl9G7tN18GukGZZAyvS3PLB-7YAv57ciNNIvdKIWODQb7BPf5tEyo_zihvKun_YkxA3ddGxnvMeFaFO8jhmNP18DgXA32stlayIewYLZlo29iUuo/s1600/index.jpg" height="239" width="320" /></a><span class="userContent" data-ft="{"tn":"K"}"><span style="color: blue;">मित्रों,
आज टी.वी. पर चर्चा के एक दो ही विषय है, लगता है देश के सभी मुद्दे आज
गौण हो चले हैं, एक तरफ सिर्फ और सिर्फ श्रीमान मोदी जी की पत्नी की चर्चा
है, तो दूसरी तरफ एक चर्चा और चल रही है, वह यह कि एक <span style="color: #274e13;"><b>श्रीमान सेकुलर और
एक श्रीमान कम्युनल दोनों पर एक साथ रैली, भाषण और रोड शो पर रोक लगा दी
गई है,</b></span> आइए इसके निहितार्थ तलाशने का यत्न करते हैं, <br /> </span><br /> <span style="color: red;">मित्रों, जहां तक चुनावी प्रचार व भाषणों पर प्रतिबंध का</span><span class="text_exposed_show"><span style="color: red;">
प्रश्न है, मेरे विचार से यह उचित ही है, अनुचित प्रलाप करने वाले
भाषणकर्ता पर रोक उचित है, परन्तु यह रोक चयनित है, मसलन सहारनपुर के
कांग्रेस प्रत्याशी पर प्रतिबंध क्यों नहीं लगाया गया था, अनर्गल प्रलाप
रोज ही करने वाले महान बेनी बाबू पर क्यों नहीं लगाया गया, मुलायम सिंह पर
क्यों नहीं लगाया गया, और तो और अपनी बेतुकी बातों से जायका बिगाडने
वाले, ओसामा जी के प्रिय दिग्विजय सिंह पर क्यों नहीं लगाया गया, कारण
राजनीतिक दिखते हैं, अब देखिए, श्रीमान आजम खान का बयान घोर निंदनीय था,
किसी भी सभ्य समाज में सैन्य बलों को धार्मिक आधार पर देखा समझाा जाना
अकल्पनीय व आत्मघाती है, परन्तु ऐसे में <span style="color: #274e13;"><b>चुनाव आयोग निष्पक्ष दिख सके
इसलिए अमित शाह पर भी प्रतिबंध लगाना आवश्यक था,</b></span> भाई समन्वय भी भला कोई
चीज होती है, और निष्पक्ष दिखना भी चुनावों में उतना ही जरूरी होता है,
जैसा कि चुनाव आयोग ने दिखाया, तो उचित है, <br /> </span>.<br /> <br /> <span style="color: blue;">मित्रों, अब एक
दूसरी बात, श्रीमान ए.के.49 ने कहा कि वे मोदी और राहुल को हराने के लिए
किसी का भी समर्थन लेने को तैयार है, ध्यान देने योग्य बात यह कि अभी तक
श्रीमान अंसारी ने अपना समर्थन दिल्ली के पूर्व मुख्यमंत्री को देने की
बात की नहीं है, तो इस उतावलेपन को क्या कहा जाना चाहिए, क्या इससे
भ्रष्टाचार के विरूद्ध आप की लडाई को बल मिलेगा, परन्तु गंभीर अपराध के
आरोपियों का सहयोग लेकर वे किस पर विजय प्राप्त करना चाहते हैं, कौन से
भ्रष्टाचार का आरोप है मोदी जी पर, यह तो पता नहीं, परन्तु सत्य यह है
कि <span style="color: #274e13;"><b>ये श्रीमन अपनी कुठित इच्छाओं की तुष्टि चाहते हैं, भले ही उसकी कीमत
कुछ भी देनी पडे,</b></span> किसी को भी देनी पडे, जन को अथवा जनतंत्र को .... बहरहाल,
वे अपनी दुर्भावना में सफल होंगे, इसकी संभावना नहीं दिख रही, <br /> </span>.<br /> <br />
<span style="color: red;">और अब सबसे अहम् बात, मित्रों, <span style="color: #274e13;"><b>प्रेम एक छोटा सा शब्द है, परन्तु इसका
विस्तार अनन्त है, प्रेम में सदैव ही कुछ प्राप्त होगा, ऐसा नहीं होता,
प्रेम तो एक समर्पण है, विश्वास है, निष्ठा है, हृदय में प्रवाह होता एक
अनन्य भाव है,</b></span> प्रेम के कई रूप है, मीरा का प्रेम है, तो सीता का भी प्रेम
है, उर्मिला का प्रेम है तो भरत का भी प्रेम है, और यह अनन्त गाथा है,
इसी गााथा में जसोदा बेन भी आती है, प्रेम का यह एक असाधाराण रूप है, जो
व्यक्ति को दिव्य बनाता है, तेजवंत करता है और उसे इतिहास के पन्नों में
सदैव के लिए जीवंत कर देता है, मित्रों, बिरले लोग ही ऐसे सौभाग्यशाली
होते हैं, जिन्हें जीवन में इस वास्तविक प्रेम की प्राप्ति होती है,
प्रेम के इस रूप की भी स्तुति होनी चाहिए, न की आलोचना और उपेक्षा .....
बहरहाल, टी.वी स्टूडियों में वोट तलाशते लोग इसे समझने का क्यों यत्न
करने लगे, उन्हें जो रस चाहिए वह यहां नहीं, यह वह प्रेम नहीं, जो उन्हें
तुष्ट करता है, वे अपने भावार्थ समझने में व्यस्त हैं, <br /> </span>.<br /> <br /> <span style="color: magenta;"><b>वैसे आपको क्या, आप तो अपने राष्ट्र प्रेम की बात करिए, और यही कहिए ......... <br /> अबकी बार .....................</b></span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="userContent" data-ft="{"tn":"K"}"><span class="text_exposed_show"><br /> </span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="userContent" data-ft="{"tn":"K"}"><span class="text_exposed_show"><br /> </span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span class="userContent" data-ft="{"tn":"K"}"><span class="text_exposed_show">(मनोज)<br /> </span></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-2266225431750871972013-11-15T11:57:00.000-08:002013-11-15T12:21:47.222-08:00हुत्त ... हम नहीं जाएंगे वोट डारने ....<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:.25in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigJhsZZmWjDKTwOR_wzqSmONSxygtGkkOMgtyA_1mazE5DgMjevLD0gnAKWrtW_WOxdwkSZ_B00kCOJ2k8vD6FjTgW4Si6AGBxlW8fcM0f5RIju1NvLHaqxGzobQorFru60nnC1R1ljLY/s1600/man-crying-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigJhsZZmWjDKTwOR_wzqSmONSxygtGkkOMgtyA_1mazE5DgMjevLD0gnAKWrtW_WOxdwkSZ_B00kCOJ2k8vD6FjTgW4Si6AGBxlW8fcM0f5RIju1NvLHaqxGzobQorFru60nnC1R1ljLY/s400/man-crying-1.jpg" width="325" /></a><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:.25in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]--><span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">भैय्या अब हमारी तो किस्मत ही खराब है</span><span style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">सोचा था सरकार बनेगी</span>, <span lang="HI">सरकार बदलेगी तो हमारी भी कुछ
दशा बदलेगी</span>, <span lang="HI">लेकिन अब तो ये हौसला भी जाता रहा</span>, <span lang="HI">देश के प्रमुख विपक्षी दल ने अपने प्रधानमंत्री पद के उम्मीदवार के बारे
में घोषणा कर दी है</span>, <span lang="HI">नरेंद्र मोदी </span></span><span style="color: blue; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">!!!</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> अब
सोचिए मोदी जी हमारी परेशानी कैसे समझ सकते हैं</span><span style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">सुना है वो
चाय बेचा करते थे</span>, <span lang="HI">तो हां होगी न गरीबी के बारे में जानकारी</span>,
<span lang="HI">होगी न उनकी चिन्ता</span>, <span lang="HI">लेकिन हमारा क्या</span>,
<span lang="HI">वैसे वह गुजरात के बारह साल से अधिक से मुख्यमंत्री हैं</span>, <span lang="HI">परन्तु उनका चिंतन बिल्कुल उनकी तरह का ही है</span>, <span lang="HI">बोलते
हैं कि पूरे देश को गुजरात बना देंगे</span>, <span lang="HI">बोले तो कहीं दारू
नहीं मिलेगी</span>,<span lang="HI"> अमा लानत है आने वाली ऐसी सरकार पर</span>, <span lang="HI">जो गम गलत करने पर भी पाबंदी लगाती हो</span>, <span lang="HI">तो फिर वे
हमारा दुःख समझ ही नहीं सकते हैं तो दूर करने की तो बात ही दूर</span></span><span style="color: blue; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> !!</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></span></div>
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
</span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br /></span></div>
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
</span>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">तो दूसरी तरफ राहुल गांधी</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">आजकल जहां
जाते हैं आक्रोश जाहिर करते नहीं अघाते</span>, <span lang="HI">व्यवस्था बदल
देंगे</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
अला कर देंगे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> फलां कर देंगे</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> मिंया हम तो सुन के ही
घबरा जाते हैं</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">,
<span lang="HI">पहले ही हमारी व्यवस्था के चीथडे हो चुके हैं</span>, <span lang="HI">अब हमारे ऊ चीथडे भी छीन लेंगे का</span>, <span lang="HI">भैय्या कौन सी व्यवस्था
बदलेंगे</span>, <span lang="HI">वैसे तो शाही खानदान से ताल्लुक रखते हैं</span>, <span lang="HI">त हम गरीबों को तो नहीं ही जानते होंगे</span>, <span lang="HI">हां समझने
की कोशिश सुना है कर रहे हैं</span>, <span lang="HI">सुनते हैं गरीबों के घर जाके
खाना खाते हैं</span>, <span lang="HI">एक तो पहले ही राशन की किल्लत ऊपर से ये
वी.आई.पी. मेहमान</span>, <span lang="HI">तो </span> <span lang="HI">लाख कोशिश
कर लो</span>, <span lang="HI">मिंया हमारा दुखडा तो आप भी न जान पाओगे</span>, <span lang="HI">आप भी न समझ पाओगे क्योंकि आपका मिजाज ही कुछ ऐसा है हम का करें</span>,</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></span></div>
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">अब हम परेशान हो रिए हैं</span><span style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">हलकान हुए
जाते हैं</span>,<span lang="HI"> अपना वोट दें तो किसको दें</span>, <span lang="HI">नरेंद्र
मोदी और राहुल गांधी तो हमारा दुख समझ नहीं सकते</span>, <span lang="HI">बाकी
पार्टियां तो हैं नहीं लेकिन हां यहां वहां सभी जगह मायावती जी ही अपने उम्मीदवार
खडे करती हैं</span>, <span lang="HI">लेकिन महिलाओं से तो हमारी रूह कांपती है</span>,
<span lang="HI">लिहाजा हमारा दुखडा उनसे भी अछूता ही है</span>, <span lang="HI">वे
भी नहीं समझ सकती कि आखिर हमारी समस्याओं से हमें निजात कैसे मिलेगी</span>, <span lang="HI">फिर तो यही गाना याद आता है कि ...... जाएं तो जाएं कहां</span>,<span lang="HI"> समझेगा कौन यहां दर्द भरे दिल की जुबां</span>, <span lang="HI">जाएं तो
जाएं कहां ....</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ओ तेरी</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">ये तो
बताया ही नहीं कि हमारा दुखडा है का</span>, <span lang="HI">तो भैय्या आप खुद ही
समझ लीजिए कि किसी भी पुरूष या महापुरूष के समस्त कष्टों की जननी आखिर है कौन</span></span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> दिन भर दफ्तर में</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">खेत में</span>,
<span lang="HI">फैक्ट्री में खट के शाम को घर आने के बाद तकलीफ को बढा देने का काम
भला कौन करती है</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
कौन है जो वक्त बेवक्त आपको बाजार के चक्कर कटवाती है</span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> कौन है जो आपके हर काम
में पलीता लगा देने पर आमादा रहती है</span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> कौन है जो दो प्रहर आपको चैन से जीने मरने
नहीं देती</span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
अच्छा बताइए तो कि आखिर कौन है जो सुबह सबेरे आपसे घर में झाडू</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">फटका और
बर्तन करवाती है</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
कौन है जो आपके बटुए की सेंधमारी करती है और आप अगले दिन आटो वाले के सामने
शर्मिंदा होने के बावजूद भी मन मसोस के रह जाते हैं</span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> !!!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> कौन है जो आपके बास से ज्यादा आप पर हावी
होने का हुनर रखती है</span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
कौन है जो आपको तो छोडो</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">,
<span lang="HI">आपकी दो घूंट दारू भी बर्दाश्त नहीं कर पाती है</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ?</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> मिंया</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">अब हमारी
तो डर के मारे घिग्घी बंधी रहती है</span>,<span lang="HI"> इसलिए सीधे सीधे नाम भी
नहीं ले सकते</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
!!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">
लिहाजा इशारों में ही बता रहे हैं</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">ई शादी जो है न भैय्या</span>,
<span lang="HI">अच्छे अच्छों की जन्नत को जलालत में तब्दील कर देती है</span>, <span lang="HI">नहीं मानते तो अपने वर्तमान प्रधानमंत्री को ही देख लीजिए</span>, <span lang="HI">शादी शुदा हैं</span>, <span lang="HI">मुख श्री से वैसे तो कुछ बोलते नहीं
और कभी कुछ बोलते भी हैं तो कैसे और कितना</span></span><span style="color: #990000; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> !!!</span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> बूझ रहे हैं ना</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">इनसे
निराश थे इसीलिए चाह रहे थे कि कोई बेहतर आए जिसमें थोडी तो हिम्मत हो</span>, <span lang="HI">और पतियों का पक्ष ले सके</span>,<span lang="HI"> </span> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लेकिन अब आप ही कहिए</span><span style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">जब मोदी जी
ने</span>, <span lang="HI">राहुल जी ने शादी की ही नहीं तो वे भला हमारे कष्टों
कों कैसे समझ सकते हैं</span></span><span style="color: blue; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ?</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> हमारी समस्याओं के बारे में ये न तो कोई कानून
पास करवा सकते हैं और न ही कोई अध्यादेश ला सकते हैं</span><span style="color: blue; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> !!</span><span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> हमारी हालत तो जस की तस बनी
रहेगी</span><span style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">और फिर जो व्यक्ति देश की 90 फीसदी मतदाताओं की दुःख तकलीफें नहीं समझ
सकता</span>, <span lang="HI">उसे कहिए भला कैसे वोट मांगने का अधिकार है और क्यू
सरकार बनाने दिया जाना चाहिए</span></span><span style="color: blue; font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ???</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">लिहाजा हम तो </span><span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span lang="HI">अन्न ना
बाबा की तरह </span></span></span>अनशन करेंगे</span><span style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="HI">कि भैय्या किसी शादीशुदा इंसान को प्रधानमंत्री बनाया जाए</span>, <span lang="HI">ताकि वह हमारी दुःख तकलीफें समझ सके और उसे दूर करने की दिशा में कुछ काम
कर सके</span>, <span lang="HI">तो हम ना जाने वाले किसी को वोट देने</span>, <span lang="HI">ऐसे लोगों को वोट दे के का फायदा अउर का कायदा जो हमारी भावनाएं ही ना
समझता हो</span>,<span lang="HI"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: #990000; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">हुत्त त हम नहीं जाएंगे
वोट डारने....</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: right;">
<b><span lang="HI" style="color: magenta; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">जय हो </span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-left: 0in; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: right;">
<b><span style="color: magenta; font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> <span lang="HI">मनोज</span></span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
</span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-59512104051226986792013-10-29T12:48:00.002-07:002013-10-29T12:48:32.191-07:00डायरी के पन्नों से...<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:.25in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]--><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_P5Cvtsf_IbDJjNpYymzRCJiUB3mbQ6c8uH2ErXoUGJ1oDcZ2KiUC6pyj1LO0vukPYOCQ6Kzz5_kD8RtclAgmWyUGA029J11yf9xxExPMO92h-k0pq_vIIb6foz-AttmOM56htu0AxP8/s1600/DSC00628.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_P5Cvtsf_IbDJjNpYymzRCJiUB3mbQ6c8uH2ErXoUGJ1oDcZ2KiUC6pyj1LO0vukPYOCQ6Kzz5_kD8RtclAgmWyUGA029J11yf9xxExPMO92h-k0pq_vIIb6foz-AttmOM56htu0AxP8/s320/DSC00628.JPG" width="320" /></a><span style="color: blue;"><span style="background-color: white;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अच्छा कहो, जीवन के चालीस साल पूरे होने को कैसे लिया जाना चाहिए</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> जश्न मना केक कटा और खुशियां
भी मनाई गईं, खुशी शायद हम इसलिए मनाते हैं क्योंकि हम इतने साल जी पाने में सफल
रहे, और उम्मीद की जाती है कि हम कुछ और साल जीवित रहेंगे, परन्तु क्या यह कोई
उपलब्धि है</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> कोई सफलता है</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> मुझे नहीं पता</span><span style="mso-bidi-language: HI;">
!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> सच तो यह है कि मुझे यह भी नहीं पता कि जीवन है
क्या और जीवन मे सफलता, असफलता और उपलब्धियों के मायने क्या हैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> मुझे लगता है कि हम जो इंसान
हैं, इस धरती के ए<span></span>क विशेष जीव हैं, परन्तु कल्पना कीजिए कि यदि हमसे अधिक बुद्धिमान
और शक्तिशाली भी कोई जीव होता, तो हमारी हैसियत क्या होती, कुत्ते, बिल्ली,
बकरी, सांप, भैंस, मच्छर और इसी प्रकार के ही जीवों के समकक्ष</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !!!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> संभवतः तब हम उस शक्तिशाली
जीव के भोजन के रूप में काम आते, और हमारा अस्तित्व उस जीव के रहमोकरम पर निर्भर
होता, अतः हम इसे अपनी सौभाग्य कह सकते हैं कि हमने इंसान के रूप में जन्म लिया
और किसी अन्य जीव के एक दो प्रहर की खुराक बनने से बचे रह गए, (और यदि समान
बुद्धिमत्ता के दो जीव होते तब... )</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="background-color: white;">
</span><div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<span style="color: #cc0000;"><span style="background-color: white;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बहरहाल, मेरी उत्पत्ति या युं कहें कि मेरा जन्म मेरे नियंत्रण में नहीं था,
क्या</span><span lang="HI" style="mso-bidi-language: HI;"> </span><span style="mso-bidi-language: HI;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> कैसे</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> क्यूं</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> मुझे ज्ञात नहीं, हां जब
समझने लायक हुआ तो इस अजीब सी दुनिया के अनजाने जीवों से खुद को घिरा पाया, यहां
लोग थे, भीड थी, और उनके बीच एक </span><span style="mso-bidi-language: HI;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;">”</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span style="mso-bidi-language: HI;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;">”</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> तत्व संभवतः जीव में जन्म से ही आ जाता है, मुझे यह
नैसर्गिक लगता है, इस </span><span style="mso-bidi-language: HI;">“</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">मैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;">”</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> तत्व का बोध और हुआ जब थोडा और बडा हुआ, लगा एक होड है,
एक दूसरे से स्पर्धा है, आगे निकलने की छटपटाहट है, समय गतिमान रहा, थोडा और बडा
हुआ तो पता चला कि यह तो जीने की जद्दोजहद है जिसमें हम उलझे हैं, लेकिन जीने की
यह कैसी जद्दोजहद, जब जीना क्यूं चाहिए ये ही नहीं पता</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<span style="color: blue;"><span style="background-color: white;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">लोग पूछते रहते हैं, चर्चा
करते हैं कि आप जीवन में क्या बनना चाहते हैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> क्या प्राप्त करना चाहते हैं</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> मुझसे पूछा जाए तो मुझे
नहीं पता</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> हां सचमुच नहीं पता कि लक्ष्य जैसी भी कोई चीज होती है</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> मैं तो एक प्रवाह में बहता
चला जा रहा है, जीवन रूपी नदी की धारा जिस दिशा में धकेलती है, उधर बढ जाता हूं,
जहां रोकती है, वहां रूक जाता हूं और जहां डुबाएगी वहां डूब जाऊंगा, फिर मेरा स्वेच्छाचार
कहां </span><span style="mso-bidi-language: HI;">?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> जीवन पर मेरा नियंत्रण कहां</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> फिर सोचता हूं कि क्या मृत्यु से मुझे भय लगता है</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> उत्तर भीतर से ही आता है,
रे मूर्ख, मृत्यु का तो पता ही नहीं कि होता क्या है</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> जब जीवन का ही बोध नहीं
फिर मृत्यु का क्या बोध होगा</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> और जब बोध नहीं तो भय कैसा</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !!</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> अतः भय मृत्यु का जरा भी नहीं, कल की आती आज
जा जाए, उसी की तो प्रतीक्षा है, जब इस अबूझ जीवन का समापन होगा, पर हां उस पीडा
से भय अवश्य लगता है जैसा लोग इस मृत्यु की प्रक्रिया में बताते हैं, यह पीडा तो
एक अनुभूति होगी ना और फिर अनुभूति तो होती ही है, तो सोचता हूं कि जब जीवन का
आरम्भ ही रूदन से होता है और अन्त भी कष्टकारी ही है, जीवन के मध्य कष्टो,
उलझनों, प्रतियोगिताओ और स्पर्धाओं से युक्त है, फिर जीवन के कुछ वर्ष सम्पूर्ण
कर लेने पर हर्षोल्लास कैसा और क्यूं हर्षोल्लास....... और मैं इस जन्म दिवस
की प्रासंगिकता के बारे में सोचता रह जाता हूं ....जवाब नहीं मिलता</span><span style="mso-bidi-language: HI;"> !!!</span></span></span></div>
<span style="background-color: white;">
</span><div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="background-color: white;">
</span><div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="background-color: white;"> (मनोज)</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="background-color: white;">30.10.2014 <span style="mso-spacerun: yes;"></span></span><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="background-color: white;"> </span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 0in; text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"><span style="background-color: white;">00.35 A.M. </span> </span></span><span style="mso-bidi-language: HI;"></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-70697267132069526872013-09-06T12:09:00.001-07:002013-09-06T12:09:46.700-07:00सबके जुदा हैं राम .... <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:.25in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWiSznWcFCSbqGfFTr1Wj0fJr_tyErP9wXVoKkMNCDk2htFe5jUpKmwMUKLNwcpXssBS3H6nGQBD890tmf2lBiU4kPZ7zz3It3ELI4fhpqfjcdZNuyzNETNgBfFXvTlTEeLV3brnHfSH8/s1600/index.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="234" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWiSznWcFCSbqGfFTr1Wj0fJr_tyErP9wXVoKkMNCDk2htFe5jUpKmwMUKLNwcpXssBS3H6nGQBD890tmf2lBiU4kPZ7zz3It3ELI4fhpqfjcdZNuyzNETNgBfFXvTlTEeLV3brnHfSH8/s320/index.jpg" width="320" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheLy7zeSju71ujHbXTEBPGh8EvPPN1WAg4bufGMxbjP9rjbfATsxn6m3stY0GT6gf1ErLMa9moGzDNS_kmflKrmhDPHFyU4Rouda_4rmNGKQWq2ISfrfb7R9htI9ZUIY_VNEypTxT_d3M/s1600/3d_sad_girl-1920x1200.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> <div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<span style="font-size: small;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpFirst" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सच्चाई मुंह पे
मारो, तो सबको है दुश्वारी</span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">सबका मिजाज अपना,
सबके जुदा हैं राम</span></span><span></span></span></div>
</span><br />
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">चारो तरफ हैं
किस्से, बदकारी के बस यारों </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">बस सांप और संपोले, दिखते हैं सुबहो-शाम </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: purple;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हमको नहीं है गफलत,
ईमान पे अब उनकी</span><span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: purple;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: purple;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">वो लाख दें सफाई,
या धर्म का लें नाम </span></span><span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> जिनको बनाना है
सदर, उनका नहीं ये ख्वाब </span><span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जो ख्वाब बेचते
पर, उन्हें ख्वाब है हराम </span></span><span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उनका शफाखाना
खुला, परदेस में है यारों </span><span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">तकदीर जिनके जिल्लत,
उनका लगाया दाम </span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span></span><span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidmMqLyOXQNzaNmaz6yOTqmak3VftV4-HWlopNvOLh-INoEvWJI5ZRq2GEioElQHnEz8zSXJwoC-fCmmlHyEVxGC-iEzs4QAwToczu0W1de5or4ph-gPzBhrnBb2_hk9Yz0ZNteXM7eL4/s1600/Masked_girl-World_of_fantasy_art_design_HD_wallpaper_1920x1200.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"></a><span style="color: #20124d;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हाकिम की जहानियत
पे, मैं मर मिटा हूं यारों </span><span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #20124d;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: #20124d;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">कुछ कहते भी नहीं
पर, किस्से कई तमाम </span><span></span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: #20124d;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मजलिस लगा के
बैठूं, ऐसा नहीं है शौक </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हां होंगे वो
निठल्ले</span>, <span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"><span> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">हमको बड़े हैं काम </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span class="usercontent"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">जिनके ख्याल मिलते हैं, उनको मेरा सलाम</span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: red;"><span class="usercontent"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></span></span><span style="color: red;"><span class="usercontent"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">है बेइत्तेफाकी
जिनको</span>, </span><span class="usercontent"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">उनको भी राम राम</span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: right;">
<span style="font-size: small;"><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><b><span style="color: magenta;"><span class="usercontent"><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">मनोज </span></span></span></b></span><span class="usercontent"><span></span></span></span></span></div>
<span style="font-size: small;"><span style="color: red;">
</span></span><div class="MsoNormalCxSpMiddle" style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-70281651800312800692013-08-27T12:22:00.001-07:002013-08-27T12:22:28.395-07:00अंधश्रद्धा और अपराध<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsPhMyqMFo1N4dZEIJxSvm6kxYpjebz9VmeLnVmYGVb0pb7q3DVN7y91kE6tjvqj1iUP_nHk7O7Vt5YG1SgXgzjX87r-GVtuQKjT3Iti_dsfsFXv3mK-8_qZfycwoYNAxJVb2u2oY42mI/s1600/orangutang-baby-1-4yntwbs0ks-1024x768.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsPhMyqMFo1N4dZEIJxSvm6kxYpjebz9VmeLnVmYGVb0pb7q3DVN7y91kE6tjvqj1iUP_nHk7O7Vt5YG1SgXgzjX87r-GVtuQKjT3Iti_dsfsFXv3mK-8_qZfycwoYNAxJVb2u2oY42mI/s400/orangutang-baby-1-4yntwbs0ks-1024x768.jpg" width="400" /></a><span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;"><span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>बाबा
तुलसीदास तो कब का लिख गए है कि सामर्थ्यशाली को दोष नहीं होता, जी हां
मैं भी यही मानता हूं नहीं होता है, समाज में उनका आदेश चलता, उनके कथन ही
देववाक्य होते हैं, विधान होते हैं, और कभी कभी तो उनके अंधश्रद्धालु उनके
अनुसार ही दिशा भी निर्धारित करते हैं,</strong></span> एक दृष्टांत
सुनाता हूं, एक बार मैं एक बहुत बड़े बाबा (देश विदेश में सम्मानित
श्वेतवस्त्रधारी बाबा) के शिविर में प्रशिक्षण (एक योग क्रिया) हेतु गया
था, मुझे बाबाओं में कभी कोई रूचि नहीं रही, अतः मैं सिर्फ इस नियत से कि
वहां गया था कि वहां के क्रिया कलाप जान सकूं, मुझे बताया गया कि उक्त
क्रिया पूर्व दिशा की ओर मुख करके की जाती है, परन्तु यदि किसी कारण दिशा
का बोध न हो पा रहा हो, तो जिस तरफ गुरू जी की फोटो लगी हो, वही दिशा पूर्व
की मान कर क्रिया कर लेनी चाहिए, मुझे बहुत हंसी आई, उनकी मूर्खता पर,
उनके अंधविश्वास पर, जो सूर्योदय की दिशा को भी धता बताने पर आमादा थे,...
बहरहाल कथन का तात्पर्य यह कि <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>अंधविश्वासी
व्यक्ति के मानस पर एक ऐसा आवरण, ऐसा पर्दा चढ़ जाता है कि वह कुछ भी
विपरीत सुनना ही नहीं चाहता, यहां तक कि उनका कुकर्म, कुकृत्य और दुराचार
सब उसे उचित और शास्त्रसम्मत लगता है,</strong></span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">मित्रों,
मेरी स्पष्ट मान्यता है कि सभी मानव अधिकतर मामलों में समकक्ष हैं, सभी
एक ही प्रकार से जन्म लेते हैं, सभी को ऊर्जा हेतु एक ही प्रकार से भोजन
की आवश्यक्ता होती है, सभी का एक प्रकार से क्रमिक शारीरिक विकास होता है
और देर सबेर सभी मृत्यु को प्राप्त होते हैं, हां उनमें से कुछ
बुद्धिमान हो सकते हैं, कुछ मूर्ख हो सकते हैं, कुछ का ज्ञान अधिक हो सकता
है, कुछ का कमतर हो सकता है, कुछ अधिक धनी हो सकते हैं, कुछ निर्धन हो सकते
हैं, परन्तु इस भौतिक विभेद के कारण कुछ लोगों को ईश्वर के समकक्ष मान
लेना मूर्खता और अंधश्रद्धा के अतिरिक्त कुछ नहीं है,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">हमें यह मान लेना चाहिए, कि <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>ये
व्यक्ति भी दुर्बल मनुष्य हैं, धन और धरा अर्जित करने की अभिलाषा इनमें
भी बलवती होती है, शक्ति और प्रशंसा इन्हें भी लुभाती है, इनकी भी
इंद्रियां किन्हीं भी सामान्य मनुष्य की भांति ही चंचल और चलायमान होती
हैं, फिर इनमें दिव्य क्या और दिव्यता क्या,</strong></span> ये भी
सामान्य मानव है जो सामान्य जनों की भांति ही अपनी दैनिक क्रियायें करते
हैं, हां हो सकता है इनकी बौद्धिक क्षमता अधिक हो, परन्तु जरा चिंतन
कीजिए, कहीं ये अपनी उसी बौद्धिक क्षमता का उपयोग आपको मूर्ख बनाने के लिए
तो नहीं कर रहे,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">तो, हे देव <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>क्या 33 करोड़ देवी देवता कम पड़ गए थे, जो धरती पर ये कथित महामानव अवतरित कर दिए हैं,</strong></span>
ऐसे महामानव जिनके दामन पर दाग दिखाई देते हैं, परन्तु धर्म की आड़ में
पाप, यदि कोई करता है तो फिर पापी जो कोई भी हो, देर सबेर उसके पापों का
घड़ा भरता अवश्य है, बड़े बड़े नेताओं का पतन इस संसार ने देखा है, हमारे
अपने जमाने में अनेक बड़े नेता नेस्तनाबूत हो गए, अतः <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>हे कथित धर्म गुरूओं, इतना जुल्म मत करो, इतने निकृष्ट मत बनो, इतने रसातल में भी मत चले जाओ कि कल को आपकी भी यही दशा हो.</strong></span>...</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<strong><span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff00ff;" style="color: magenta; font-size: 17px;">मनोज</span></strong></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-41088248819255618952013-08-20T11:11:00.001-07:002013-08-20T11:11:26.622-07:00खाद्य सुरक्षा मने राजनीतिक भस्मासुर <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLRsoY7Bd0Okci0WxfTX-8UQAeRd8CAcv1to6EEhOlng9l5Xw1L8FnVENhQf6aXc0Vy_Duopl2ZTio7AWCPHHFGD16lO79hiTIN75p81eLCuJoJIcujPXRLBV2WH-V9TstITSIv-39q98/s1600/poverty-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLRsoY7Bd0Okci0WxfTX-8UQAeRd8CAcv1to6EEhOlng9l5Xw1L8FnVENhQf6aXc0Vy_Duopl2ZTio7AWCPHHFGD16lO79hiTIN75p81eLCuJoJIcujPXRLBV2WH-V9TstITSIv-39q98/s400/poverty-1.jpg" width="400" /></a><span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">मित्रों, जो भी हो, खाद्य सुरक्षा बिल देश के लिए एक आवश्यक्ता है, <strong><span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;">सरकारी आंकड़े कुछ भी क्यों न कहते हों, अभी भी देश में प्रत्यक्ष गरीबी 50 फीसदी से कम नहीं हैं !!</span></strong>
अभी भी देश के विभिन्न क्षेत्रों में कुपोषण और भुखमरी व्याप्त है, जो
हो सकता है कि अर्थशास्त्र की पुस्तकों में दर्ज न हो, परन्तु यथार्थ के
धरातल पर अवश्य ही विद्यमान है, ऐसे में खाद्य सुरक्षा बिल उन लोगों को
निश्चित रूप से राहत देने का कार्य करेगा, जिन्हें सीमित संसाधनों से अपने
परिवार का संचालन करना पड़ता है, मित्रों एक रूपये और तीन रूपये प्रति
किलो अनाज मिलने की दशा में वह निश्चित रूप से अपने परिवार के उदर पोषण के
प्रति निश्चिंत हो, अपनी अन्य आवश्यक्ताओं की पूर्ति हेतु कार्य करेगा व
देश के विकास में योगदान दे सकेगा, साथ ही <strong><span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;">अब
तक शिक्षा के नाम पर मध्यान्ह भोजन खाकर मृत्यु को प्राप्त होते देश
के नौनिहालों को शायद अब अपनी माता के हाथ से पके भोजन का आनन्द प्राप्त
हो सके,</span></strong> शायद अब उसके माता पिता इस शंका में दिन न व्यतीत करें कि कहीं आज का भी मध्यान्ह भोजन विषाक्त तो नहीं था ?</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">मित्रों, हो सकता है कि यह निर्णय राजनीतिक वजहों से लिया गया हो, परन्तु मेरे विचार से इसमें हर्ज नहीं, <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>यदि
राजनीतिक निर्णयों से भी बहुसंख्यक प्रजा का भला होता हो, तो उसे इस आधार
पर खारिज नहीं किया जाना चाहिए कि निर्णय राजनीतिक था और वोट पाने की गरज
से लिया गया था,</strong></span> राजनीतिक दलों का कार्य ही है कि वे
जनोपयोगी कार्य करें और इसके एवज में वोट प्राप्त करने की अपेक्षा को किसी
भी प्रकार से अनैतिक करार नहीं दिया जा सकता है,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">परन्तु कुछ चिन्ताएं अवश्य होती हैं –</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px;" style="font-size: 17px;">1- <span data-mce-style="color: #0000ff;" style="color: blue;"><strong><span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;">राष्ट्र आखिर कब तक सब्सिडी देकर लोगो को पेट भरता रहेगा ?</span></strong>
साथियों, एक रूपये और तीन रूपये में अनाज नहीं आता है, तो जब सरकार 125000
करोड़ की सब्सिडी देगी, तो मार किसके ऊपर पड़ेगी ? जाहिर है किसी न किसी
के जेब पर तो पड़ेगी ही !! देश के मुखिया ने तो पहले ही बता दिया है, कि
“पैसे पेड़ पर तो उगते नहीं”, और “न ही उनके पास जादू की कोई छड़ी है”, तो
फिर विभिन्न रूपों में टैक्स की मार पड़नी तय है, प्रत्यक्ष या
अप्रत्यक्ष !! फिर देश का मध्यम वर्ग आखिर कहां जाएगा ? किसे रोएगा ?</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px;" style="font-size: 17px;">2- <span data-mce-style="color: #ff0000;" style="color: red;">अनाज चूंकि सस्ता दिया जाना है अतः <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>खाद्यान्न का समर्थन मूल्य बढ़ेगा, यह उम्मीद भी बेईमानी हो जाएगी !!</strong></span> तो फिर देश के किसानों का क्या होगा, उनके आमद पर इसका दुष्प्रभाव कैसे नहीं पड़ेगा ?</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px;" style="font-size: 17px;">3- <span data-mce-style="color: #0000ff;" style="color: blue;">सार्वजनिक वितरण प्रणाली !!! यदि वह दुरूस्त न हुई तो <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>कालाबाजारी भी तय ही मान के चलिए</strong></span>,
भ्रष्टाचार से पल्लवित समाज में गरीब के हिस्से का अनाज उसके पास सही
प्रकार से पहुंच ही जाएगा, यह एक बहुत बड़ा प्रश्न चिन्ह होगा . </span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">फिर एक जापानी कहावत याद आती है कि किसी को <strong><span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;">“रोज एक मछली देने की अपेक्षा उसे मछली पकड़ना सिखा देना अधिक उपयुक्त होता है”,</span></strong> अतः उपयुक्त यह होगा कि <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>एक
तरफ तो सरकार सस्ती दरों पर अनाज मुहैया कराये और दूसरी ओर गरीब तबके के
लिए उनके उपयुक्त रोजगार की व्यवस्था करने हेतु आवश्यक कदम भी उठाए,</strong></span>
उनके लिए रोजगारोन्मुखी शिक्षा के आवश्यक प्रबंध भी करे, ताकि वे बेहतर
रोजगार प्राप्त करने में सफल हो सकें, देश के लघु और कुटीर उद्योगों की ओर
लौटे ताकि अधिक से अधिक लोगों को रोजगार मिल सके, और <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>एक चरणबद्ध तरीके और दृढ़ इच्छाशक्ति के साथ शनैः शनैः इस खाद्य सुरक्षा के दायरे को सीमित करते करते समाप्त कर दे,</strong></span> और यदि ऐसा नहीं होता तो क्षमा कीजिएगा, <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>भविष्य में यही खाद्य सुरक्षा बिल एक नासूर बन जाएगा और कभी समाप्त न होने वाले एक रोग की भांति राष्ट्र की देह पर शासन करेगा !!</strong></span>
ठीक उसी प्रकार जिस प्रकार आरक्षण व्यवस्था है, एक बार लागू करने के
पश्चात उसे समाप्त करने का कोई सामाजिक व राजनीतिक मार्ग नहीं है, उसी
प्रकार यह खाद्य सुरक्षा बिल कभी समाप्त न हो सकने वाला राजनीतिक खिलौना
बन जाएगा, और आने वाले दिनों में अधिक से अधिक राजनीतिक लाभ हेतु यदि एक
रूपये से घटा कर पचास पैसे और मुफ्त अनाज देने की बात भी होने लगे, तो
आश्चर्य मत कीजिएगा, तो शुरू हो जाइये, देश में गरीबों के पेट के रास्ते
से गुजरने वाली सियासत के इस नए चरण को देखने के लिए …</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="color: #ff00ff;" style="color: magenta;"><strong><span data-mce-style="font-size: 17px;" style="font-size: 17px;">मनोज </span></strong></span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-54350001066359063982013-08-01T12:47:00.000-07:002013-08-01T12:47:17.967-07:00मायावती जी सही कहती हैं ...(राज्य पुनर्गठन)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfj4Ez4w1xJOr0kGgD5Si9je2l4wa3dWy7GcH27RyM-R7feRUqRCaY8-U7OKVy2JTJJzIZ2zq7RM1GHnN0ZaXaaKBLAnCAc4KpATJFHsJld6eWr-kMxQGlY0FrGvLDW8aB84Ui6XNbVHo/s1600/state_map.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfj4Ez4w1xJOr0kGgD5Si9je2l4wa3dWy7GcH27RyM-R7feRUqRCaY8-U7OKVy2JTJJzIZ2zq7RM1GHnN0ZaXaaKBLAnCAc4KpATJFHsJld6eWr-kMxQGlY0FrGvLDW8aB84Ui6XNbVHo/s400/state_map.jpg" width="400" /></a><span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;"> </span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">मित्रों,
विगत कुछ दिनों से देश की राजनीति मे भूचाल सा आ गया है, मानो अचानक से
देश का सत्ता समीकरण अपनी करवटों को समायोजित कर रहा हो ! मामला है
तेलंगाना राज्य का, कांग्रेस ने तेलंगाना राज्य बनाने की घोषणा कि तो कुछ
लोगों ने अनुमान लगाया कि ऐसा राजनीतिक लाभ उठाने की जुगत से किया गया है !
तो दूसरी ओर कुछ लोगों की भावनाएं तत्काल आहत हो गई और उन्होंने इसका यह
कहकर पुरजोर विरोध किया कि वे राज्य के टुकड़े नहीं होने देंगे !!!</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">मेरी समझ में दो बातें नहीं आती हैं, एक यह कि यदि <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>अभी देश में 28 राज्य हैं तो क्या देश के 28 टुकड़े हो चुके हैं,</strong> </span>नहीं न, फिर कुछ और राज्यों के बन जाने से टुकड़े कैसे हो जाएंगे, और दूसरी यह कि <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>यदि राजनीतिक लाभ लेने की नियत से भी कोई नेक कार्य किया जाता है तो इसमें हानि क्या है ?</strong></span>
जी हां मैं इस कार्य को एक नेक काम ही मानता हूं और तेलंगाना के गठन का
समर्थन करता हूं, यही क्यूं अन्य छोटे राज्य भी बनाए जाने चाहिए,
मायावती जी ने अपने शासन के अन्तिम समय में एक प्रस्ताव पारित करके भारत
सरकार को भेजा था, जिसमें उन्होंने उत्तर प्रदेश को चार भागों में बांटे
जाने का प्रस्ताव रखा था, कहने वाले कह सकते हैं कि क्या मायावती जी अपने
कार्यकाल के आरंभिक पांच सालों में सो रही थी, पहले ऐसा प्रस्ताव
उन्होंने क्यूं नहीं पारित करवाया और इस दिशा में ठोस प्रयास क्यूं नहीं
किया ? <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>परन्तु
क्या किसी पहल को यह कहकर खारिज किया जाना उचित है कि उसे कार्यकाल के
अन्तिम समय में किया गया और पहले ऐसा क्यूं नहीं किया गया !!</strong></span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">मित्रों,
यदि मैं उत्तर प्रदेश की बात करूं, जहां से मैं आता हूं तो मुझे कहने में
जरा भी संकोच नहीं कि राज्य के सभी क्षेत्रों का समान रूप से विकास नहीं
हुआ है, एक ओर <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>पूर्वांचल
का अविकसित क्षेत्र है, जहां किसी प्रकार का कोई आधारभूत ढांचा नहीं है,
सड़कों का बुरा हाल है, एक पुल को बनने में चार से पांच साल तक लग जाते
हैं, बिजली का तो पूछिए ही मत, दिन में पांच छः घंटे आ जाएं तो सरकार का
शुक्रिया अदा कीजिए, न तो रोजगार के साधन हैं, न ही विद्यालय,
विश्वविद्यालयों का बेहतर तंत्र, इंजीनियरिंग और मेडिकल कालेजों की तो बात
भूल ही जाइए !!!</strong></span> कभी चीनी मिलों का केंद्र बनी रहने वाली
यह धरती, जिसे भगवान बुद्ध ने अपना कर्म क्षेत्र बनाया, और जिस धरा पर
भगवान राम अवतरित हुए, ऐसा भू भाग जिसने कबीर जैसे साहित्यकार को जन्म
दिया और स्वतंत्रता संग्राम में चौरी चौरा जैसा क्षेत्र जहां की धरोहर हो,
आज अपनी उपेक्षा पर ऑंसू बहाने को विवश है !!! तो वहीं दूसरी ओर नोएडा,
ग्रेटर नोएडा, इटावा, रायबरेली और अमेठी जैसे जिले हैं, जहां सभी प्रकार की
सुविधाएं हैं, वी.वी.आई.पी. के नाम पर यहां 24 घंटे विद्युत आपूर्ति भी की
जाती है, और सभी प्रकार से यह सरकार के कृपाक्षेत्र बना हुआ है !</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">कमोबेश पूर्वांचल जैसी स्थिति बुंदेलखंड इलाके की भी है, <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>अपनी सांस्कृतिक धरोहर के लिए प्रसिद्ध बुंदेलखंड, आज अपने पिछड़ेपन पर रो रहा है,</strong></span>
किसान व बुनकर भुखमरी एवं आत्महत्या हेतु विवश हैं, यहॉं हो रहा विद्युत
उत्पादन पश्चिमी क्षेत्रों या वी.आई.पी क्षेत्रों में आपूर्ति हेतु उपयोग
में लाया जाता है और यहां का जीवन अंधकार के अभिशाप से मुक्त होने को
छटपटा रहा है, कुछ अन्य क्षेत्रों में भी इसी प्रकार की स्थिति है,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #0000ff;" style="color: blue; font-size: 17px;">तो मित्रों, ऐसे में सोचने की बात यह है कि सिर्फ तेलंगाना ही क्यूं ? अन्य क्षेत्रों के मामलों में विचार क्यूं नहीं ? <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>मायावती
जी ने एक अच्छा प्रस्ताव किया था, राज्य को चार प्रदेशों में विभाजित
करने का, ताकि सभी का समग्र विकास हो सके, समेवित विकास हो सके, जब किसी
मुख्यमंत्री को देखने ही 15 जिले होंगे, तो उनका काफी कुछ विकास तो स्वतः
ही होगा,</strong></span> एक राजधानी होगी, जोकि नैसर्गिक रूप से विकसित
होगी, सड़कें बेहतर होंगी, बिजली बेहतर होगी, फैक्ट्रियां लगेंगी और लोगों
को रोजगार मिल सकेगा, और यदि ऐसी संभावना है तो मुझे लगता है कि देश में
राज्यों के पुनर्गठन की आवश्यक्ता है, और उस पर गम्भीरता पूर्वक विचार
किया जाना चाहिए,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<span data-mce-style="font-size: 17px; color: #ff0000;" style="color: red; font-size: 17px;">राज्यों
के पुनर्गठन का एक ही आधार हो सकता है और वह है विकास, राज्यों का गठन इस
आधार पर होना चाहिए कि वे विकासोन्मुखी हो सकें, रोजगार परक हो सकें,
राज्यों का आकार क्या हो ? (ऐसा तो नहीं हो सकता कि सभी जिलों को राज्य
बना दिया जाए, क्योंकि यह व्यावहारिक नहीं होगा, इस प्रकार से केंद्रीय
प्रशासन व नियंत्रण कठिन हो जाएगा), उसके साथ संसाधनों का क्या, कितना और
कैसे बंटवारा किया जाए ? और नया राज्य बनने पर कुछ समय पर उसे क्या
सहूलियतें दी जाएं ? इस पर गहनता से विचार किया जाना चाहिए, <span data-mce-style="color: #008000;" style="color: green;"><strong>एक राज्य में 80 लोकसभा सीटें और दूसरे में सिर्फ एक !! ऐसी विसंगतियों को दूर किया ही जाना चाहिए,</strong></span>
फिर नए राज्य को बनाने के नाम पर एक तेलंगाना ही क्यूं ? अन्य राज्यों
की मांग पर भी, और जहां मांग नहीं है वहां की भौगोलिक स्थिति देख कर,
राज्यों के पुनर्गठन की रूपरेखा तैयार की जानी चाहिए, ताकि शासन को एक नए
सिरे में ढ़ाला जा सके और समेकित, सम्पूर्ण विकास संभव हो सके,</span></div>
<div data-mce-style="text-align: justify;" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: 17px;" style="font-size: 17px;"><span data-mce-style="color: #ff00ff;" style="color: magenta;"><strong>मनोज</strong></span> </span></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-40478264372909340342013-04-15T08:50:00.001-07:002013-04-15T08:55:57.039-07:00खामोश हैं कराहें ...<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="about"></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="color: blue; font-size: 17px;">मेरी जिंदगी में दस्तक देने की क्या जरूरत</span><br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">कब से तो मैं खड़ा हूं, देखों पसारे बाहें</span><br />
<br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">उनकी अदा तो अब कुछ, करती असर न ज्यादा</span><br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">जब पेट पर पड़ी हो, हैं रूठती निगाहें</span><br />
<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZjFFdSGn-3Gp09xNYzZLblREeI6-_LiH7lV77PP1Lgjt61kmciU-JDuAsTWb4xyAvY0LnMBGn-_CmwJ9K3rQ-K5nRwpjrdBfFZvQtAZ-P-oWy95eb4E5Vw_C09i-JkI6b-uQgJ-ytgRQ/s1600/hunger-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZjFFdSGn-3Gp09xNYzZLblREeI6-_LiH7lV77PP1Lgjt61kmciU-JDuAsTWb4xyAvY0LnMBGn-_CmwJ9K3rQ-K5nRwpjrdBfFZvQtAZ-P-oWy95eb4E5Vw_C09i-JkI6b-uQgJ-ytgRQ/s320/hunger-1.jpg" width="320" /></a><span style="color: blue; font-size: 17px;">कहते गरीबी गफलत, है देश में तरक्की</span><br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">है शोरोगुल की दुनिया, खामोश हैं कराहें</span><br />
<br />
<br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">इंसान की सब सासें, अब जब्त हो चुकी हैं</span><br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">सरकार को लगेगी, हर आदमी की आहें</span><br />
<br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">मत ख्वाहिशों को पालो, ना लालची तुम होना</span><br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">दिल वरना न मिलेंगे, कोई चाहे जितना चाहे</span><br />
<br />
<span style="color: red; font-size: 17px;"> </span><br />
<br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">शब्दों से वफा करना, ये शब्द कीमती हैं</span><br />
<span style="color: red; font-size: 17px;">दो पल में जुदा होती, हैं हमसफर की राहें</span><br />
<br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">है नष्ट होना सब कुछ, फिर किसकी क्या अमीरी</span><br />
<span style="color: blue; font-size: 17px;">जब वक्त आता उल्टा, सब मांगते पनाहें</span><br />
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: magenta;"><b><span style="font-size: 17px;"> मनोज</span></b></span></div>
</div>
<br /></div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-46316184472475067732013-01-22T07:54:00.001-08:002013-01-22T07:54:38.519-08:00घर की मुसरी ढूंढ़ के, जम के मारो लात…<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="about"></span><br />
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">श्रीयुत श्री आतंकियों, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">पर कैसा आघात.</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">घर की मुसरी ढूंढ़ के, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">जम के मारो लात…</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">आतंकी साहेब भए, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">हैं सैनिक सरहीन.</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">नग्नों को लज्जा नहीं, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">इनकी अपनी बीन…</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">स्वमाता के रूदन का, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">पिटा ढि़ंढोरा खूब.</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">निर्धन चूल्हा रोए नित, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">क्यूं नहिं मरते डूब…</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">छीन के चिथड़े देह के, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">हाकिम चूसे खून. </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">अर्थशास्त्री राज में, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: red;">हैं मुश्किल दो जून…</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">स्त्री के अपमान पर, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">व्यंग्य भरे अल्फाज.</span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">क्यूं कोई कन्या जने, </span></strong></div>
<div style="text-align: center;">
<strong><span style="color: blue;">लुटवाने को लाज…</span></strong></div>
<br />
<br />
<span class="about"><strong> <span style="color: magenta;">मनोज</span> </strong></span><br /><span class="about"><strong></strong></span><span class="about"><br />
</span></div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-23063872997150404062013-01-04T08:46:00.000-08:002013-01-04T08:46:17.433-08:00“एक खत जस्टिस वर्मा के नाम”<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="right" style="text-align: right;">
<span style="color: blue;">01.01.2013</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">परमआदरणीय जस्टिस वर्मा जी,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">देश में
स्त्रियों के प्रति बढ़ते आपराधिक मामलों पर आप द्वारा देशवासियों से राय
मांगा जाना अत्यधिक ही सराहनीय कदम है, मैं भी अपनी ओर से इस दुरूह समस्या
के कुछ पहलुओं और प्रस्तावित दड हेतु अपनी राय आपके समक्ष रखना चाहता हूं,
आपसे अनुरोध हैं कि आप अपना बहुमूल्य समय निकालकर इस पत्र को पूरी तरह से
अवश्य पढ़े, साथ ही आपसे यह भी अनुरोध है कि पूर्ण पत्र को पढ़े बिना कृपया
आप कोई राय न बनाएं,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">आज एक गूढ़
प्रश्न ने समाज को झकझोर के रखा हुआ है, प्रश्न है बलात्कार का, यह सच
है कि किसी भी दशा में बलात्कार सभ्य समाज में स्वीकार्य नहीं हो सकता,
परन्तु यह भी उतना ही सच है कि बलात्कार हमारे सामाजिक ताने बाने का ही एक
पहलू बन गया है, यदि हम अपने शास्त्रों की भी बात करें, तो आठ प्रकार के
प्रचलित विवाहों में “पैशाच विवाह” का भी जिक्र होता है जिसमें विवाह
बलात्कार के उपरान्त होता था, यद्यपि इसे निन्दनीय माना गया था, परन्तु
फिर भी विवाह के प्रकारों में से यह एक था, इसी प्रकार मान्यताओं के अनुसार
इंद्र ने अहिल्या के साथ बलात्कार ही किया था (छलपूर्वक रमण को बलात्कार
ही माना जाना चाहिए), परन्तु वह अभी भी देवराज के पद पर विद्यमान हैं,
मध्यकाल में विजित प्रदेश में और यहां तक की हारे हुए राजा की परिजन
महिलाओं के साथ भी दुर्व्यवहार और बलात्कार के जिक्र हैं, अतः इस विवेचन से
यह तो स्पष्ट होता है कि सामान्य रूप से बलात्कार “रेयरेस्ट आफ द रेयर”
तो छोडि़ए, “रेयर” की श्रेणी में भी नहीं आता, क्योंकि यह हमारे सामाजिक
ताने बाने को उलझाए हुए एक धागा है, जो कभी भी अनुपस्थित नहीं रहा, समाज
में बलात्कार अचानक से ही आ गया हो, ऐसी कोई बात नहीं, हां इनकी संख्या
अवश्य बढ़ गई है, और क्रूरता भी, जिस पर विचार किए जाने की एवं सुधार की
दिशा में कदम उठाने की नितांत आवश्यक्ता है,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">अतः सजा की
बात किए जाने से पूर्व इस बात पर विचार किया जाना चाहिए, कि आखिर बलात्कार
की घटनाओं ने समाज में किस प्रकार से इतनी पैठ बना ली है, जोकि अब नासूर
बनती जा रही है, कौन है इसके लिए उत्तरदायी और आखिर कैसे समाज को इस प्रकार
की घटनाओं से बचाया जा सकता है, मेरे अपने विचार से ऐसी घटनाओं को रोकने
के लिए समाज में और सामाजिक प्रतिष्ठानों मे कुछ सुधार किए जाने की नितांत
आवश्यकता है, अतः मैं यहां प्रमुखतः तीन क्षेत्रों मे सुधार हेतु अपने
सुझाव देना चाहता हूं,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><strong>1. </strong><span style="text-decoration: underline;">सामाजिक सुधार –</span>
सच कहें तो बलात्कार की समस्या पुलिसिया अथवा न्यायिक समस्या न होकर
एक सामाजिक समस्या है, प्रश्न उठता है कि आखिर क्या होती होगी किसी
बलात्कारी की मानसिकता, आखिर वह किन परिस्थितयों में ऐसी घटनाओं को अंजाम
देता होगा, किसने उकासाया होगा उसे और किसने उसे ऐसी शिक्षा प्रदान की
होगी, आज इस बात की गहन पड़ताल किए जाने की आवश्यक्ता है, सत्य तो यह है
कि कोई भी व्यक्ति न तो जन्मजात अपराधी होता है और न ही बलात्कारी,
यह समाज और उसका परिवेश ही है, जो उसे उसकी दिशा प्रदान करता है, <span style="color: red;">सामाजिक</span>
सुधार हेतु सलाह देना आसान है, परन्तु सामाजिक सुधार करना कोई सहज कार्य
नहीं, सामाजिक सुधार के पहलू भी विभिन्न हैं, जिनमें से कई तो इस हद तक
विकृत हो चुके हैं, कि उनमें सुधार की संभावना ही समाप्त हो चली है, फिर
भी अपनी ओर से कुछ सुधारो हेतु मैं अपने सुझाव देना चाहूंगा –</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">क- समाज
की संरचना परिवार से होती है, हम सदैव ही यह दलील देते नहीं अघाते बल्कि
युं कहें कि अपने आपको गौरवान्वित महसूस करते हैं कि लड़का और लड़की बराबर
हैं, परन्तु सच क्या है, सच यह है कि लड़का और लड़की बराबर नहीं हैं,
उनकी शारीरिक संरचना भिन्न है, उसकी क्रिया प्रणाली भिन्न है, क्या आपने
पुरूष के साथ बलात्कार के मामले सुने हैं, नहीं न, यह अपराध स्त्रियों के
प्रति ही होता है जो कि लैंगिक विभेद को स्पष्ट रूप से परिभाषित करता
है, अतः परिवार का यह दायित्व है कि वह लड़का और लड़की दोनो को उनके लिंग
के अनूरूप सामाजिक, व्यावहारिक एवं नैतिक शिक्षा प्रदान करे, जहां एक ओर
लड़कियों को अपनी सुरक्षा हेतु आवश्यक तत्वों का बोध कराया जाना चाहिए
वहीं लड़को को स्त्रियों और महिलाओं का आदर करना परिवार से ही सिखाया जाना
आरम्भ कर दिया जाना चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">ख- देश
की शिक्षा व्यवस्था चरमरा गई है, वह भ्रष्टाचार (डोनेशन) से आरम्भ होती
है, और उसी प्रकार के उत्पाद (भ्रष्टाचारी समाज) निर्मित करती है,
शिक्षा के विषयों में से नैतिक शिक्षा उसी प्रकार से विलोपित हो चुकी है,
जिस प्रकार से डायनासौर अर्थात उसका वापस आ पाना असंभव सा ही है, नैतिक
शिक्षा के स्थान पर सेक्स इजुकेशन को जोड़ने की कवायद हम सुन रहे थे,
परन्तु न तो उसके लिए संवेदनशील शिक्षक मिले और न ही इस विषय को ही
गंभीरता से लिया गया, इसका नतीजा यह हुआ कि अधकचरे ज्ञान ने युवाओं और
खासतौर से युवतियों को गलत रास्ते पर ढ़केलने में कसर नहीं छोड़ी, अतः
आवश्यक्ता है कि न केवल शिक्षण में नैतिक शिक्षा का समावेश पुनः किया जाए
वरन सेक्स इजुकेशन के लिए भी मनोविज्ञान के शिक्षक नियुक्त किए जाए,
जोकि बच्चों को उनकी आयु वर्ग के हिसाब से नियंत्रित शिक्षा प्रदान कर
सकें, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">ग- समाज
की संरचना परिवेश से होती है, और आज हमारा परिवेश प्रदूषित हो चुका है, यह
कहने में हमें कोई आपत्ति नहीं होनी चाहिए, पश्चिम का अनुगमन कर हम अपनी
संस्कृति का विनाश करते जा रहे हैं, इस प्रदूषित परिवेश के प्रमुख कारणों
में फिल्म, टी.वी. एवं विज्ञापन जगत है, जिस पर आज किसी का कोई भी
नियंत्रण नहीं है,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">यदि यह कहा
जाए कि फिल्में अपराध की जननी हैं और बलात्कार के प्रमुख कारणों में से
एक, तो अतिशियोक्ति न होगी, कुछ निर्देशकों का तो कार्य ही स्त्री भोग के
विषयों पर फिल्में बनाना, जिन पर कोई नियंत्रण नहीं, वे स्त्री
सशक्तीकरण, स्त्री की आजादी जैसी भारी भरकम बाते करते आपको कहीं भी नजर आ
जाएंगे, जबकि सच्चाई यह है कि वे विकृत मानसिकता के व्यक्ति होते है और
इतने घिनौने हो चुके होते हैं कि समाज मे रहने लायक नहीं रह गए हैं, वे
फिल्मों के संवाद उत्तेजक रखेंगे, गाली गलौच से सुसज्जित करेगे, गानों के
बोल ऐसे रखेंगे, जो लड़कियों को छेड़ने के काम आ सके, परन्तु फिर भी अफसोस
किसी को कुछ भी गलत नहीं लगता, किसी को इसके बच्चों के ऊपर पड़ने वाले
प्रभाव पर चिंतन नहीं करना है, इससे भी दुःखद पहलू यह कि देश के महान
कर्णधार उन्हीं में से कुछ को कला फिल्मों का तमगा देकर राष्ट्रीय
पुरस्कार भी यदा कदा प्रदान करते नजर आते रहते हैं,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">विज्ञापन
की बात करें, तो आप ही कहिए स्त्री को विपणन की वस्तु किसने बनाया, जरा
गौर से चारो ओर दृष्टि दौड़ाइये, क्या कोई भी वस्तु बिना स्त्री की देह
दिखाए बिक पा रही है, जी नहीं एक भी नहीं, परन्तु यह भी तो सोचिए कि आखिर
क्यों नहीं बिक रही, आखिर क्यों उत्पादक स्त्री देह के घिनौने प्रदर्शन के
माध्यम से अपना व्यापार विकसित करना चाहते है, क्या ऐसे किसी भी विज्ञापन
पर कभी कोई रोक लगी, नहीं, शायद लगेगी भी नहीं और इनकी सीमाएं बढ़ती ही
जाएंगी,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">और इसके
बाद न्यूज चैनल, कुछ चैनलों को अगर नानसेंस चैनल कहा जाए तो किसी को
आपत्ति नहीं होनी चाहिए, इन्हें कुछ भी दिखाने में शर्म नहीं आती, कई बार
इन न्यूज चैनलों को हम सभी अपने परिवार के साथ देखने में शर्म का अनुभव
करते हैं,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">अतः
आवश्यक है कि इन तीनों विधाओं पर सशक्त सेंसर लगाया जाए, जिसका उल्लंघन
करने पर ऐसे व्यक्तियों पर जीवन पर्यन्त उस कार्य को करने पर रोक लगाई
जानी चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">घ-
ब्वाय फ्रेंड गर्ल फ्रेंड कल्चर बलात्कार की बढ़ती घटनाओं की एक प्रमुख
वजह है, विवाहेत्तर सम्बन्ध बनाने की खुलेआम आजादी ने समाज में विष
घोलने का कार्य किया है, अवैध अल्पविकसित जोड़े, स्वेच्छाचारिता का
उन्मुक्त प्रदर्शन करते हैं, फलतः ये न केवल अपना जीवन खराब करने का
कार्य करते हैं बल्कि अन्य लड़कों और लड़़कियों को भी इस ओर प्रेरित करने
का कार्य करते हैं, कहने की आवश्यक्ता नहीं कि इस प्रकार के अधिकांश
सम्बंध या तो शारीरिक सम्बंधों पर समाप्त होते है अथवा उसके भी
वीभत्सतम् रूप बलात्कार को जन्म देने का कार्य करते हैं, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;"><strong>2. </strong><span style="text-decoration: underline;">पुलिस सुधार –</span>
किसी भी मामलें में पुलिस को सहजता से दोषी करार देना अत्यधिक सरल है,
परन्तु यदि हम धरातल की स्थिति देखें तो उनकी दशा भी अत्यधिक खराब है,
हम सरलता से कह देते हैं कि पुलिस ने एफ आई आर नहीं दर्ज की, अथवा दर्ज
करने में आनाकानी की, परन्तु सरकार को यह भी जानना चाहिए कि आखिर एफ आई आर
दर्ज होती क्यों नहीं है, कारण यह है कि एफ आई आर दर्ज करने के पश्चात
मामले की छानबीन करनी पड़ती है और मामले को देर सबेर किसी निष्कर्ष तक
पहुंचाने की आवश्यक्ता भी होती है, पुलिस तंत्र में भी स्टाफ की
अत्यधिक कमी है, अतः पहले से कार्य के बोझ् तले दबा पुलिस का अधिकारी एक
और एफ आई आर दर्ज कर अपना कार्य नहीं बढ़ाना चाहते, दूसरे यह कि किसी भी
अधिकारी की योग्यता का आंकलन इस बात पर होता है कि उसके इलाके में कितने कम
अपराध हुए, फलतः वह एक और एफ आई आर दर्ज कर अपने इलाके में अपराध की
संख्या अधिक नहीं दर्शाना चाहता, इसके अतिरिक्त वेतन की स्थिति भी दयनीय तक
है, लिहाजा वह रिश्वतखोरी हेतु विवश है, जोकि उसकी स्वयं की नैतिकता का
मूल्य आंकती नजर आती है, अतः पुलिस तंत्र में भी कुछ सुधार करने की
आवश्यक्ता है, खास तौर से बलात्कार की घटनाओं को दृष्टिगत रखते हुए, इस
दिशा में मेरे सुझाव निम्न प्रकार से हैं,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">क-
पुलिसकर्मियों की संख्या की समीक्षा की जाए, प्रत्येक थाने में कम से कम
दो से तीन महिलाकर्मियों की नियुक्ति को अनिवार्य कर दिया जाए, किसी भी
महिला की शिकायत महिलाकर्मी द्वारा ही दर्ज की जाए, तथा मामले की जांच भी
महिला अधिकारी ही करे,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">ख-
आजकल इंटरनेट का जमाना है, अतः इंटरनेट पर की गई शिकायत को मान्यता प्रदान
की जाए और उसे एफ आई आर समझा जाए, ऐसी व्यवस्था की जाए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">ग- पुलिसकर्मियों के वेतनमान की समीक्षा की जाए, तथा आवश्यक्तानुसार वेतन का पुर्ननिर्धारण किया जाए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">घ-
किसी थाना क्षेत्र में घटनाओं की संख्या के आधार पर पुलिसकर्मियों की
योग्यता (सी आर) का निर्धारण न किया जाए वरन इस आधार पर योग्यता का आंकलन
किया जाए, कि उसने आपराधिक मामलों का निपटान कितने कम समय में किया है,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;"><strong>3. </strong><span style="text-decoration: underline;">न्यायिक सुधार –</span>
आज देश में न्याय तंत्र अजीब सी स्थिति में है, किसी भी व्यक्ति को
न्याय के लिए इतने धक्के खाने पड़ते हैं कि वह अकल्पनीय है, यदि मामला
मीडिया में न उछले तो रसूखदार अपराधी सरलता से जमानत पा, मुकदमें को जीवन
भर लटका कर रखते हैं, किसी व्यक्ति पर सौ मामले भी दर्ज हो सकते हैं, फिर
भी वह आपको बाहर घूमता मिल जाएगा, क्या यही न्याय तंत्र है, परन्तु
चूंकि यहां प्रश्न बलात्कार के मामलों को लेकर है, अतः मैं अपना आज का
दृष्टिकोण वहीं तक सीमित रखना चाहूंगा, बलात्कार के मामलों को लेकर
न्यायिक तंत्र में सुधार हेतु मेरे सुझाव निम्न प्रकार से हैं –</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;">क-
पीडि़ता का प्रथम बयान एफ आई दर्ज करते समय महिला अधिकारी द्वारा लिया जाए,
तत्पश्चात 24 घंटे के भीतर पीडि़ता की डाक्टरी जांच तथा महिला
मजिस्ट्रेट के सामने दोबारा बयान लिया जाना चाहिए, इस बयान को अंतिम माना
जाना चाहिए, इसका कारण यह है कि बाद में दबाव के कारण अक्सर बयान बदले
जाते हैं, यदि बाद में पीडि़ता अपना बयान बदलती है, तो इस दशा में उसके ऊपर
भी पर्याप्त दंड का प्रावधान भी होना चाहिए, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;">ख-
बलात्कार जैसे जघन्य मामलों हेतु विशेष फास्ट ट्रैक कोर्ट का गठन होना
चाहिए, यदि आरोपियों को पकड़ लिया गया हो तो नियमित सुनवाई कर 30 दिनों के
भीतर सजा सुनाए जाने की बाध्यता निर्धारित होनी चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;">ग-
बलात्कार के मामलों मे फास्ट ट्रैक के फैसले को सिर्फ सुप्रीम कोर्ट में
ही अपील की अनुमति होनी चाहिए, और वहां भी सिर्फ महिला जज द्वारा ऐसे मामले
को सुना जाना चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;">घ-
विवाह की आयु के बारे में पुनर्विचार करने की आवश्यक्ता है, स्त्री और
पुरूष के विवाह करने की आयु समान होनी चाहिए, और उसे घटाने में आपत्ति नहीं
होनी चाहिए, 18 वर्ष की आयु में पुरूष वयस्क हो जाएगा, वोट डाल सकेगा,
एडल्ट फिल्में देख सकेगा, परन्तु विवाह नहीं कर सकेगा, यह कौन सा तर्क
हुआ,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: green;">मुझे ज्ञात
हैं कि मेरे कुछ सुझाव आपको दकियानुसी और पुरातनपंथी लग सकते हैं, परन्तु
मेरा अनुरोध है कि उनपर गहराई से विचार किया जाना चाहिए, ताकि उचित निर्णय
पर पहुंचा जा सके,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">अब आइये इस
बात पर विचार करते हैं कि बलात्कारी को किस प्रकार के दंड का प्रावधान
होना चाहिए, मेरे विचार सभी प्रकार के बलात्कारों को एक श्रेणी में नहीं
रखा जा सकता, अतः दंड का प्रावधान करते समय, बलात्कार की घटनाओं को
विभिन्न श्रेणियों में विभाजित करना पड़ेगा, ताकि सही न्याय हो सके, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;"><strong>बलात्कार </strong><strong>के </strong><strong>प्रकार</strong></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">सजा का प्रावधान करते समय, बलात्कार को निम्नलिखित समूहों में विभाजित किया जाना चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">1- छल द्वारा</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">2- बल द्वारा बिना हानि पहुंचाए</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">3- बलात्कार एवं हत्या</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">4- बलात्कार एवं क्रूरता</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">1. <strong><span style="text-decoration: underline;">छल</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> द्वारा बलात्कार</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> -</span></strong>
मुझे ऐसा प्रतीत होता है, कि छल द्वारा किए गए रमण में पुरूष और स्त्री
दोनों ने आनन्द का उपभोग किया होता है, अतः इस प्रकार के मामलों में साधारण
सजा का ही प्रावधान होना चाहिए, हालांकि छल के मामलों में स्त्री को कितना
मानसिक आघात अवश्य पहुंचता है, इस बात का भी ध्यान रखा जाना चाहिए, और उसी
को दृष्टिगत रखते हुए दड का निर्धारण भी किया जाना चाहिए, परन्तु फिर भी
मेरे विचार से ऐसी दशाओं में अधिकतम 7 वर्षों का कारावास उपयुक्त दंड होगा,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">2. <strong><span style="text-decoration: underline;">बल</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> द्वारा बिना शारीरिक क्ष</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;">ति पहुंचाए -</span></strong>
यदि बलात्कार को पीडि़ता को बिना हानि पहुंचाए अंजाम दिया जाता है, तो
इसका अर्थ यह हुआ कि स्त्री ने प्रतिरोध तो किया परन्तु आंशिक, डरा धमका
कर, चाकू के नोक पर, अपहरण के बाद बलात्कार इस श्रेणी में डाले जा सकते
हैं, ऐसी दशाओं में स्त्री को बेशक शारीरिक कष्ट अधिक न हो परन्तु उसे
अत्यधिक मानसिक पीड़ा होती है, घटना उसे जीवन भर स्वयं की नजरों में गिरा
देती है, और वह चाहकर भी उस घटना को जीवन पर्यंत भूल नहीं पाती, ऐसी दशा
में बलात्कारी को ठीक उसी प्रकार की सजा का प्रावधान होना चाहिए, जिससे कि
वह स्त्री की भांति जीवन पर्यंत उस घटना का याद कर सके और अपने अपराधों
हेतु पछता सके, अतः ऐसे कृत्य हेतु अधिकतम आजीवन कारावास के दंड का
प्रावधान होना चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #993300;">3. <strong><span style="text-decoration: underline;">बलात्कार</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> एवं हत्या</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> -</span></strong>
बलात्कार एवं हत्या के मामलों में वर्तमान कानून पर्याप्त है, जिसमें
गुण दोष के आधार पर रेयरेस्ट आफ द रेयर का संज्ञान लेते हुए अदालन धारा
302 के अभियोग के तहत अधिकतम मृत्यु दंड प्रदान कर सकती है,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue;">4. <strong><span style="text-decoration: underline;">बलात्कार</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> एवं क्रूरता</span></strong><strong><span style="text-decoration: underline;"> -</span></strong>
बलात्कार एवं क्रूरता जघन्यतम अपराध की श्रेणी में रखा जाना चाहिए, इसे
हत्या से अधिक बड़ा आपराधिक मामला माना जाना चाहिए, कारण यह कि ऐसी
परिस्थिति में पीडिता जीवित तो रहती है, परन्तु उसकी दशा मृतक के समान
होती है, हमारे सामने अरूणा का उदाहरण है, जिसमें पीडि़ता अपनी मृत्यु
मांगने हेतु विवश है, जबकि अपराधी सात साल की सजा काटकर पुनः अपना जीवन
सुचारू रूप से चला रहा है, अतः क्रूरता/हिंसा का परिमाण देखते हुए अपराधी
को अधिकतम मृत्यु दंड प्रदान किया जाना चाहिए, यहां मैं यह भी कहना
चाहूंगा कि बच्चों के साथ हुए बलात्कार को, चाहे उसमें पीडि़त को शारीरिक
रूप से कितनी भी कम हानि हुई हो, इसी श्रेणी में रखा जाना चाहिए, क्योंकि
बच्चे के मन मस्तिष्क पर बलात्कार का जो प्रभाव रहता है, वह जीवन
पर्यंत उसे कष्ट देता रहता है, यहां मैं यह भी कहना चाहूंगा कि बलात्कार
एवं हिंसा जैसे मामलों में न्यूनतम सजा का भी प्रावधान होना चाहिए, तथा
मेरे विचार से अपराध की न्यूतम सजा उसे शारीरिक रूप से नपुंसक बना दिये
जाने का होना चाहिए, इसका कारण यह कि अपराधी जीवन पर्यंत उस कष्ट का अनुभव
कर सके, जो कि उसने पीडि़ता को दिया है, साथ ही इस प्रकार का दड समाज में
एक भय भी व्याप्त करेगा, जोकि अपराधियों को अपराध की दिशा में जाने से
रोकने का कार्य करेगी, </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">उपरोक्त
दंड के प्रावधानों के साथ साथ मेरा एक अन्य सुझाव भी है, बलात्कार एक ऐसा
कृत्य नहीं जिसे सिर्फ आपराधिक मानकर दंड दिया जा सके, बल्कि यह एक सामाजिक
अपराध है जिसका कुछ दंड सामाजिक रूप से भी दिया जाना चाहिए, अतः मेरा
सुझाव है कि बलात्कार के मामलों में जहां एक ओर पीडि़ता का नाम गुप्त रखना
चाहिए क्योंकि इससे न केवल पीडि़ता के प्रति बल्कि उसके परिवार के प्रति भी
समाज का दृष्टिकोण असामान्य हो जाता है, पीडि़ता और उसके परिवार को
जगहंसाई एवं सामाजिक बहिष्कार जैसी परिस्थिति का सामना करना पड़ सकता है,
तो वहीं दूसरी ओर अपराधी के नाम, उसकी पहचान और उसके फोटो को प्रत्येक दशा
में सार्वजनिक किया जाना चाहिए क्योंकि वह उन सभी सामाजिक दंडों का पात्र
होता है, जिससे हम पीडि़ता को बचाना चाहते है, यदि उसका सामाजिक बहिष्कार
होता है तो हो, यदि उसके परिवार की साख को धक्का पहुंचता है तो पहुंचे
क्योंकि उसके अपराध में उसके परिवार के दोष की भी अनदेखी नहीं की जा सकती,
जिन्होंने उसे दोषयुक्त परवरिश देने के कार्य किया है, अतः उसके अपराध के
लिए उन्हें भी यदि कोई सामाजिक दंड मिलता है, तो उसे उपयुक्त ही माना जाना
चाहिए,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: purple;">मुझे पूर्ण विश्वास है कि आप मेरे पत्र का संज्ञान लेंगे तथा इस विषय पर रिपोर्ट
बनाते समय मेरे द्वारा उठाए गए विषयों को गुण दोष के आधार पर शामिल करेगे,</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: magenta;">भवदीय,</span></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<strong><span style="color: magenta;">मनोज कुमार श्रीवास्तव</span></strong></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-90326267103914076352012-12-25T05:00:00.003-08:002012-12-25T05:00:58.462-08:00हत्यारी है यह भीड़ <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpph1AItI94faMXyynnQ9AYlxiUMFd8emmtzJk0F7rgLlAf1lwuOeXwk7Gf_JmBmy514rqOAC314JWLE03APjOhmZQczt1WYbAnJBaFBzcqhcja-TgJ8hrabptXJwZ0TC0yhQSepmVi_Y/s1600/Fake_rape_victi17033.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpph1AItI94faMXyynnQ9AYlxiUMFd8emmtzJk0F7rgLlAf1lwuOeXwk7Gf_JmBmy514rqOAC314JWLE03APjOhmZQczt1WYbAnJBaFBzcqhcja-TgJ8hrabptXJwZ0TC0yhQSepmVi_Y/s320/Fake_rape_victi17033.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="color: #38761d; text-align: justify;">
<b>अचानक से सारा देश संवेदनशील हो गया, कुशल अभिनेत्रियों के गले संसद में भी अवरूद्ध हुए, समाजसेवी महिलासंगठन अचानक से सक्रिय नजर आने लगे, टी.वी.मीडिया चैनलों को बहस का एक मुद्दा मिल गया, फेसबुक और ब्लाग जगत जागरूक हो उठा, फिल्मों के जरिए अश्लीलता परोसने वाले हमारे फिल्मकार संजीदा हो गए, इंडिया गेट के मजमें में आम आदमी (राजनीतिक पार्टी) वालों ने और बाबा जी ने भी शिरकत कर समझाने की कोशिश की कि वह आम है, कहने का मतलब यह कि सभी में होड़ लगी हुई है, यह दर्शाने की कि वही सबसे ज्यादा जागरूक, महिला हितैषी और भावनाएं रखता है, </b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="color: blue; text-align: justify;">
अचानक से ही इंडिया गेट और जंतर मंतर न्याय के मंदिर नजर आने लगे, युवा वर्ग अपने हाथों मे तख्तियां लेकर समाज को संवारने की मांग करता दिखा, लगातार <b style="color: #38761d;">"WE WANT JUSTICE" के अंग्रेजी नारों के माध्यम से वह तालिबानी शासन के 17 वीं सदी की न्याय की मांग कर रहे थे,</b> और अफसोस कि उनकी इस बर्बर मांग के समर्थन में
सम्पूर्ण मीडिया जगत एक हो उनका साथ दे रहा था,</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="color: red; text-align: justify;">
अब आगे बढ़ते हैं, जब इस भीड़ ने इंडिया गेट और जंतर मंतर पर उत्पात मचाना शुरू किया तो पुलिस को कार्यवाही करनी पड़ी (और क्या करती सरकार, इन्हें अराजकता फैलाने के लिए खुला छोड़ देती), और इन्होंने क्या किया, एक सिपाही की पीट पीट कर निर्मम हत्या कर दी, <b style="color: #38761d;">आज ये मोमबत्ती ब्रिगेड वाले उस सिपाही के घर नहीं जाएंगे, उसके लिए आंसू नहीं बहायेंगे, यह मीडिया उस सिपाही के लिए चीत्कार नहीं करेगी जो अपने कर्तव्य का निर्वहन करते हुए वीरगति को प्राप्त हुआ,</b> ठीक उसकी प्रकार जैसे यह कथित युवा तब जाग्रत नहीं होता जब नक्सली हमारे सैकड़ो सैनिकों की हत्या निर्ममतापूर्वक करते हैं, मैं किन्हीं दो घटनाओं की तुलना नहीं कर रहा वरन यह बताने का प्रयास कर रहा हूं कि कैसा दोमुंहा समाज है यह, आज सुबह का समाचार पत्र पढ़ा, दिल्ली में ही बलात्कार के तीन मामले दिखे, एक सामूहिक बलात्कार और हत्या का, एक बच्ची के साथ और एक अन्य, मुझे समझ नहीं आया कि ये मामले टी.वी.पर किसी ने क्यूं नहीं उठाए, सोशल मीडिया ने इनका संज्ञान क्यों नहीं लिया, मोमबत्ती ब्रिगेड आखिर इन मामलों के लिए कहां है,</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="color: blue; text-align: justify;">
पीडि़ता के साथ पूर्ण सहानुभूति व्यक्त
करते हुए मैं कहना चाहता हूं मित्रों कि आखिर क्या करती सरकार, भई एक घटना
घटित हुई, बिल्कुल शर्मनाक है, किसी भी सभ्य समाज के मुख पर काला धब्बा
है, परन्तु फिर भी आरोपी गिरफतार कर लिए गए, पुलिसिया और न्यायिक
कार्यवाही हो रही है, पीडि़ता को बेहतरीन इलाज भी चल रहा है, और क्या
करेगी सरकार, <b style="color: #38761d;">क्या चाहते हैं ये प्रदर्शनकारी यह कि बिना किसी गवाह, सबूत,
सुनवाई के वे उन सभी आरोपियों को लैंप पोस्ट से लटका कर
फांसी दे दी जाए,</b> मित्रों, सरकार को जी भर कर कोसना
तो मानो फैशन ही बनता जा रहा है, सो इस फैशन का प्रदर्शन भी खूब हुआ, परन्तु यदि
यह विरोध वास्तव में सार्थकता लिए होता, तो क्या यह अच्छा नहीं होता कि
ये कथित आंदोलनकारी रास्तों पर गुजरने वाले उन सभी वाहनों जिनके शीशों पर
काली फिल्म चढ़ी हो या परदे लगे हो, को नोंच कर हटाने का काम करते बावजूद
इसके कि इंडिया गेट और जंतर मंतर पर हाय हाय करने के, </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: red;">हां परन्तु इतना अवश्य है देश की कच्छप से भी मंद गति न्यायिक
व्यवस्था में सुधार की निश्चित रूप से आवश्यक्ता है, न्याय में देरी,
न्याय देने की मनाहीं के समान है, सिर्फ ऐसे मामलों के लिए ही क्यों, सभी
मामलों के निपटान के लिए एक समय सीमा तभी तय हो जानी चाहिए, जब ये मामने
प्रथम सुनवाई के लिए अदालत में पेश हों, न्याय सिर्फ होना ही नहीं चाहिए वरन न्याय होते हुए दिखना भी चाहिए, इस तरह के मामलों के लिए आज को सामाजिक ताना बाना भी काफी हद तक जिम्मेदार है, जिसकी पूर्ण पड़ताल होनी चाहिए और शिक्षा व्यवस्था में सुधार कर आधारभूत ढांचे को व्यवस्थित भी किया जाना चाहिए, यह ऐसा कुछ नहीं जिसे रातों रात ठीक किया जा सके, </span><br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="color: blue; text-align: justify;">
परन्तु फिर भी अंत में आज के इस वातावरण को देखकर यही कहूंगा आज का समाज एक एक भीड़ तंत्र बनकर रह गया है और हम इस भीड़ के साथ चलना चाहते हैं, यदि ऐसा नहीं तो हमारी संवेदनाएं सेलेक्टिव न होकर समाज के समग्र सुधार हेतु गुंजायमान होती, भीड़ का कोई विवेक नहीं होता, यह किसी भी हद तक जा सकती है और गई भी, <b style="color: #38761d;">आज तो इस भीड़ ने एक हत्या की है, एक सिपाही की हत्या, हत्यारी है यह भीड़ जिसका समर्थन किसी भी सभ्य समाज में नहीं किया जा सकता,</b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<b><span style="color: magenta;">मनोज </span></b></div>
<br /></div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8095515996789094583.post-42424423334083029192012-12-13T07:58:00.001-08:002012-12-13T07:58:30.567-08:00......और अगर मोदी हार गए तो ?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>HI</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFUOok1__eereC4d7jkkBrqX8B1nTmryoEid0pJJCe0tf1xUFejqcB51wzLfU5-aagTJZvU2PQDtuxmGecXXtB64lj2RLcnaD-wEoZTvfHTNefCwH5mDNPl-J5mEJUu9bWXEgdw3kxCSU/s1600/narendra-modi-gujaratpolls.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFUOok1__eereC4d7jkkBrqX8B1nTmryoEid0pJJCe0tf1xUFejqcB51wzLfU5-aagTJZvU2PQDtuxmGecXXtB64lj2RLcnaD-wEoZTvfHTNefCwH5mDNPl-J5mEJUu9bWXEgdw3kxCSU/s320/narendra-modi-gujaratpolls.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: blue; font-family: "Mangal","serif";">मित्रों, देश में आज एक
अजब ही माहौल बना हुआ है, खासतौर से गुजरात में, जहां पर फिलहाल चुनाव जारी हैं, सारा देश और सारा मीडिया इस प्रकार से दर्शा रहा है मानों नरेंद्र भाई मोदी पुनः सत्ता में आ ही गए हों, परन्तु मुझे एक आशंका होती है, और वह यह कि कुछ <b style="color: #38761d;">इसी तरह का माहौल चंद वर्षों पूर्व 2004 में भी बना था जब चारो तरफ एक खुशनुमा माहौल बनने की बात की जा रही थी और जिसका अंग्रेजी अर्थ "फील गुड" बताया जा रहा था,</b> उस वक्त भी कांग्रेस के भीतर निराशा व्याप्त थी, किसी कांग्रेसी नेता के शरीर से ऊर्जा प्रस्फुटित नहीं हो रही थी, परन्तु जब परिणाम घोषित हुए तो सारी खुशनुमा हवा गायब हो गई, कांग्रेस के लुंज पुंज<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पड़
चुके चेहरे भी कांतिमय हो गए जबकि भाजपा का आभामंडल अचानक ही शनि देव की वक्रदृष्टि पड़ने के कारण निस्तेज नज़र आने लगा, मित्रों, जितनी सत्य भाजपा की तब की हार है, उतनी ही सही यह बात भी ही है कि उस काल में भी भाजपा ने अत्यधिक जनकल्याणकारी कार्य किए थे, प्रजा खुश थी, देश परमाणु सम्पन्न बन चुका था, सामान्य प्रशासन व्यवस्था भी कमोबेश चुस्त दुरूस्त ही थी,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>परन्तु
फिर भी यदि भाजपा की हार हुई थी तो<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>उसके
कुछ कारण तो अवश्य ही रहे होंगे, क्या आपको ऐसा ही कुछ फील गुड गुजरात में आज नहीं दिख रहा, माफ़ कीजिये परन्तु यदि ऐसा ही परिणाम आज यदि गुजरात में भी दृष्टिगोचर हो तो, तो क्या होगा ?</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="color: red; font-family: "Mangal","serif";">मित्रों यह सच
कि <b style="color: #38761d;">एंटी इंकम्बेंसी एक फैक्टर सदैव ही होता है</b><span style="color: #38761d;">,</span> जो आमतौर पर चुनावों को प्रभावित करता है, प्रजा कितनी भी खुशहाल क्यूं न हो, उसकी अधिक की चाह सदैव ही बनी रहती है, वह सदैव ही किसी बदलाव को आजमा कर देखना चाहता है, इस आस मे कि शायद बदलाव एक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>नई
हवा, नई उर्जा लेकर आये जो की उसके घर आंगन में नई तरह की खुशबू बिखेर सके, और यही वह कारण है जोकि एंटी इंकम्बेंसी कहा जाता है और वही नरेंद्र भाई की<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>राह
में रोड़े अटका सकता है ।</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="color: blue; text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अच्छा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सोचिए</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लिए</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अरे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बाबा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अब</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सोच</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लीजिए</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मानो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गुजरात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चुनाव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाते हैं, </span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होगा</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दिमाग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शून्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">न</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ऐसा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कुछ</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शून्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भाजपा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भीतर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उभर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आएगा</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूरी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">भाजपा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उथल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुथल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मच</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाएगी</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विपक्षी दल ताने कसेंगे, प्रधानमंत्री</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दावेदारी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ठंडे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बस्ते</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> चली जाएगी, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">शायद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सुषमा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्राइम-मिनिस्टर-</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">-</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">वेटिंग</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> (!) </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होंगी</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कांग्रेस</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गुजरात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सरकार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अवश्य</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उस</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> जिन्न </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">को</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बोतल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">निकालने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूरा प्रयास </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करेगी</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिसने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पीछा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">छोड़ा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">है</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दुरूस्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">समझे </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गोधरा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जिक्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हूं</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">फिर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सीबीआई</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दफतर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चक्कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">काटते</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नजर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आएंगे</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">क्या</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">का</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हाल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बाबा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रामदेव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सरीखा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हो</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाएगा</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">बाबा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कौन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इतनी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">माथापच्ची</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करे</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, सोच सोच के ही पसीने आते हैं, </span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: blue; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="color: red; text-align: justify;">
<span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">अरे गुस्सा मत हो भाई, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मैं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">तो</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">महज</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";">
</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">एक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">आशंका</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">व्यक्त</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">रहा</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हूं</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ईश्वर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करे</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मोदी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाएं</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पुनः</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">गुजरात</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सत्ता</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हासिल</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">प्रधानमंत्री</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पद</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">दावेदारी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पेश</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">करें</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">, उन्होंने गुजरात के विकास के अथक प्रयास किये हैं, विजय श्री पर उनका और सिर्फ उनका हक़ बनता है, </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परन्तु</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हार</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जीत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लोकतंत्र</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">अभिन्न हिस्से हैं, </span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"></span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">चुनाव</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पूर्व</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">ही</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">इतना</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">हाइप</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उचित</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नहीं</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">कि</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">परिणाम</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">विपरीत</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">होने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पर</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">पैरों</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">के</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">नीचे</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">की</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जमीन</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">खिसक</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">जाए</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">और</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सदमें</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">से</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">उबरने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">में</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">सदियां</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">छोटी</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लगने</span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif";"> </span><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">लगें</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";">,</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="color: red; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #351c75; text-align: right;">
<b><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; mso-bidi-language: HI;">मनोज</span><span lang="EN-IN" style="font-family: "Mangal","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></b></div>
</div>
मनोज कुमार श्रीवास्तवhttp://www.blogger.com/profile/17345943104372024070noreply@blogger.com3